P1050766

m\WA lUMJiWI

m\WA lUMJiWI

no________

*st dosyć słabe. to na awmac można *ob**>* głowę będąca zharborynowanym połączeniem głowy Zeusa oraz Aleksandra Wielkiego Na rewersu-htsj widoczny kon. powyżej którego ram ust nrzdz^a widnieją dwie kropki.

TYP VfRTEJUBUCURE$TI

Emisje monet tego typu są pochi>dną od orno wionego wyżej typu Adlncata-Mana^tizea. Są nai-bezzuej reprezentowane ze wszystkich typów bitych na terenie Dacii Wjbjue były w^- ostatnio dekadzie II i na początku I w-, p. Chr. (AfiłuhjCjł 1982. 9). Centrum menniczym była prawdopodobnie centralna Muntcrua a zwłaszcza dorzecze rzeki Argo. gdzie odkryto wiele osad grto-dackich I PreJj 1973. 215-247: Pndu 2007. 119). A. Mikołajczyk sądził, ze monety z tej fazy były emitowane przez większe plemiona getyckie lub ich związki, a mennica, w kłom bito typy Vtrtctu-Bucure*i mogła znaido wac się na osadzie w Popoti koło Bukaresztu (Ah-kobaeryk 1986,37). Uważa się. ze monety tego tvpu świadczą o upadku stylu rycia stempli menniczych Bite były w srebrze zlej próby, a ich waga mieściła się w przedzzale 6-7 g (Aflhwiynył 1982.9)

Do monet omawianego typu z całą pewnością można zaliczyć znalezisko z Przemyśla Zasanu I nr kat. 21, Tabl. 11:2). Moneta ta charakteryzuic się dosyć słabym odbiciem stempla Na a wersie wid nietc zesdiematyzowana głowa Zeusa, na rewersie zaś znajduie się kon z trzema kropkami ułożony mi w trójkąt zamiast jeźdźca. Wagowo odbiega ono jednak nieco od typowych monet tej seni (por M, tnra 1987, Fig. 1 -3).

TYP ANINOASA- IX)BRE$TI

Monety tego typu bite były na terenu- całq i )lt_c nii. W jego obrębie wydzielone zostały dwie grupy -a - Aninoasa", „b - Dobre*,: Grupa .a" to mo nety o mniejszym stopniu zbarbaryzowanu . wa dxc w większości 13-14 g. ale również niekiedy 121 15 g. Z kolei grupa „b" charakteryzuje się bar dziej zdeformowanym rysunkiem przedstawień a ich waga to przedział 8-10 g (Predu 1973 >74 288; Mikołajczyk 1982, 10). W podmie K ftnka ^{>cst lo} W -"“f Ringtllotkcn' iPmk 19)9. 70-'| i Monety, w liczb,e 4 egzemplarzy, które prze cWywzne _H w Duale Kamiznutvczr,ym Mu ^N'^rodowe8° * Krakowie , cal₄ pewnoseta reprezentuj onuwsany typ (nr kat. 22 25; Tabl 0. 3-o). Niestety. vi to monety bez dokładno lokali zacii Pozyskane zostały na drodze darowizny lub zakupu i pochodzą naKięściei z prywatnych ko lekcji N»e nu także pc" noki. czy zostały pierwotnie odkryte na terenie Polski W zw iązku z tym nic ma możliwości chociażby wy konania ich dokładnej'skartowania W»z\>tkic cztcrv monety należą do omówionej w-yżei grupy -a’, a ich waga u dwóch przypadkach mieści ssę w przedziale 15-! i c ¹ nr kat. 22-25' Pozostałe dwie monety ważą odpowiednio nieco ponad 12 g (nr kat. 25) oraz ponad 14 g (nr kat. 2A Na awersach widnieje bardzo schematycznie przedstawiona głowa, która jest bar dzo duho odbita. Na rew ersach widoczny test kon. który przypomina swego rodzaju smoka: również rysunek tezdzca test oddany bardzo schematycznie.

TYP RADULE$T1 - HUN EDO A RA

Typ ten. uk również następny, określany jako Toc-t herclus. bito w południowym Siedmiogrodzie również częściowo w Konacie, a także w okręgu Murę* \PmL 1973.300-307). Jest to typ tzw. monet miseczkowatych - *scyphati“. Wszystkie typy monet z obszaru Siedmiogrodu wytwarzane były* prawdopodobnie w tym samym czasie, od 2. poi. II w p Cht - pocz. 1. w p Chr. o czym świadczy m in. to. u monety te posiadają te same cechy technologiczne (Miki*Ufczvk 1986. 37-38). Wg podziału K. Pinka. Kst to typ -HcrakksknpT (Pm* 1939.72-73).

Moneta tego typu przechowywana jest w Muzeum Archeologicznym i Etnograficznym w t.od/i. Znaleziona została przed 1949 r.. a pochodzić miała z okołu Krakowa (nr kat. 26. Tabl. 11:7). Na awer sic monety przedstaw iona jest silnie zbarbaryzo-wana głowa Zeusa lub Heraklesa, wokół której wi-fragment perełkowe, obwódki. Zarówno oko, rwi. nos. usta. jak i włosy są bardzo schenutycz-mc zaznaczone. Również rewers prezentuje silnie

^łT?f^yłOWlncS°^]ei^* ⁿ*» koniu w perełkowej « ce. \Naga monet tego typu nuesci się najeżę->s*ci w przedziale 9-12 g (Prtda 1973. 306). Moneta z okol*,- Krakowa, z wagą 10.35 g. wpisuje sic w len przedział wagowy.

TYP TOC*CHERELU§

Tentyprówniejnależy _Jo lnt moncl miscaiut. )c -scyphati i bity był na terenie Siedmio-

lego HAtwiruntc rv_ik> mccr-we od : ^ U % « Ctu. - poa L w. p. Chr (Mdblęcy* 1^14. >i-53\. Wg podziału K. Pmka wst to typ .mu Bartkrarua-\er>’ {Pink 19.*9. ”5-*4. Pmii 1937, x>Tl

Moneta tego typa mordu* uę w zbiorach Mu reura Narodowtj) w Krakowie (nr L 11:$' Nioteti t " m przypadku nar km ^ >ce odkrycia. W tadomo jedynie. r* luk- il. ^ kkcu. a Muzeum pw-sblo w w 19': _t \_{a a}>»mie widoczna iesł silnie :harharvto\» ana głowa Zeusa lub Heraklesa częściowo w perełkowe? obuodce. Na rewersje znajduje sw przedstawienie konia, nad którym znajduje się okrąg przypoanoaiąci *nak _Hv łamy.

KIERUNKI NAPŁYWU

Nie ma wystucn||tych podstaw-. ab\ twicr dzk*. re drogi. którymi napłynęły monety geto-dac kie na terytorium Poldu funkcionowały w takim samym stopniu w ; 1 w 11 fazie racnnwzci. w\daic Nie tednak. że nie było to wykluczone Nie można natomiast porównać nup skartowanych znalezisk z obydwu faz. gdy z monety : U fazy w większości nie posiadaia dokładnie określonej mtcisca znale zienia (por ryc. 2 i ryc 4) Monety z I fazv w więk szóści zgrupowane są w południowo wschód nici Polsce 1 w rr.cwaiającejczęścinależą do t\pu

Hu>i Vovrkpi    ledcmmi nalctMtaml

które znajdują się poza wspomnianym obszarem.

znalezisku z Dziatos/y na oraz Ki zywolki lakkol w iek odkrycie z Krzy wołki poddawane test w wątpliwość. to wydaje się. iz obiekcji takwh me ma w przypadku egzemplarza ; Działoszyna Spośród znalezisk należących do II fazy menniczej ledyme moneta z Przemyśla-Zasania należąca do typu Vir teju-Bucurcąti posiada pewną lokalizację Niestety, map) wykonane dla obydwu laz są niekompletne przede wszystkim ze względu na brak pewnych in formacji co do miejsca znalezienia większości mo net. Jak juz wcześniej wielokrotnie wspominano, nie nu pewności, czy część z opisywanych zab\t kuw została odkryta na terenie Polski W związku / tym vą one oznaczone na mapach ze znakiem zapytania.

Analizując możliwe kierunki napływu monet geto Jaskich na terytorium Polski me sposób po minąć ustaleń, które juz funkcjonują w literaturze Zdaniem A Mikołajczyka, monety celto geto dac

pranknu; «(tm prói od karp* hor

ma tiiwpuu Pitmza [winuti da 1 SlnkBMfrói F™** Wk i Irmj Uon»>żą Ptwp «Wht ^•otni Ncrcta uiocfe mdrł 1 ma Wohł t Miki^- -erw l'»Se. i#i •kąd ^ł"^itił* sj rwwmt ituirjużj monet gcto-daciach taoh Mnłrrrhm — •^W"V i«K-^v. .'**>' Wisiaar nc.tr* [>ii(miRa drw P prnrz Sb*mię opisa B;aim Uarrwba m*sęe>

* pt wchodzie aprmrnc muce uidu pmahi -e «xl gortacyjo Hiurm wedłuz Ducuaca lub hąrmh A> Dohm Nadęci t- oraz bcpifr poci próbie Tylicką. Dukielską czy lupkowiką sk> <960. dt2-203l 7 koki « pmymib mcmcti x Działoszyna nilri? brać z pcmnev.ią pod n*i gę takie drogę prowadzącą z obuiru dziMnsnsi Czech wrdłuz Nrsy I iitwiiri. m Mpnhmi tr ifw nici x terytorium Czech nunc są malrzcska ummet geto Jackach (por Koćmietw ¹ nnj~ \hżv p Zdaniem V M ćłjynia. koncryvu o młąu no>ci Cełto» w prwojc iwpnrMrn auna ivw%vh zjawisk kulturowych 1 gospodarczych na pshws od Karpat mc maże bsv hcrapcłaenrar p\^h-“»-n waru. Wg mcgcv tcrv o odtwim rob « roiprwMrr numu monet geto dackich na potno* od Karpat są uzasadnione tyłki* w ixlntevcmu do crłts' geto dackich monet z l tan mennicze? (Utlołutszek I9W» Cd) Etniczna mterptetacu kultu?s Utcmioo wysZępującet na łuku Karpat 1 na połtioc wi uch mc >e>t pewna W\dajc s»ę. rc mc pminniMn yisw wac iowntci kultury dackn-t. ktocei obecn* wc poza granicami starożytnej Dacji biła wirk>kfaż«ur jxx' krrdanawhtcmtui c(,V IW s. >«.    '    -n.

bl; l*kśn, WJ mvx egid nie. itr r na letnia <ia ć»cgo pochodzenia *ą ostatnio córa.* * -s'>. w rejc>tnw»a nr w nulciulc atsheologwzm m z idwzana Kdiki (ii*K Horiteww. flóchiMŻ Jttbl

W literaturze numizmatyczne! sugeiowano również, iz etęsć monet giwkwh wibitnh przed koncern 1 w p t'hr. które pojawiły oę na x»c mtach Polski, mogła się dostai tuta| za |x*sredni\ twem Goło Daków (AliioHnpcżyfc ISśf Sb KSb, tg). Również zdaniem M Miokzarka. znairenk kręgu Jaskiego w rozpowszechnianiu na terenie środkowoeuropejskiego Bar barw urn monet gm kich wybit>\h w IV. III w i na pis; U w p i hi rysule się córa; bardziej wvrarntc 1 dotycn coraz llczmeis/ysh grup monet pochodzących r r\*znyyh rejonow greckiego świata (AUWriurek JUOA MM) / kolei I Bodzek uważa, /c to właśnie Geto I Kikom