P1050789

158

Mierni FA«c*nw*i

ją ani mc przecinają się ze sobą (ryc. 7. 8). Na mapie Micga rozziew w strefie najbliższego sąsiedztwa obydwu kręgów wynosi ok. 50 m, na ujęciu z lat 1862-1863 nawet nieco ponad 200 m.¹⁷

W tej sytuacji uznałem, że w odniesieniu do odcinka Wysockiego autorzy pomiarów ujęli pod hasłem ..zamek Wysocko" raczej nie budynek, lecz cały zespół pałacowo-parkowy, a w tym wypadku według wszelkiego prawdopodobieństwa jego partie południowe. Możliwe dzięki tej koncepcji przeniesienie punktu wyjścia odcinka Wysockiego o ok. 250-300 m w stronę Radymna stwarza nową sytuację. Teraz po narysowaniu zmodyfikowanej linii granicznej odcinka Wysockiego pojawia się na mapach stosunkowo wąska strefa nakładających się na siebie zasięgów obydwu odcinków. Wysockiego i radymmańskiego (ryc. 7. 8). Na mapie Micga dochodzi ona dook. 160-170 m szerokości, na mapie Jranciszkow-skiej" me przekracza 50 m. Oczywiście me wolno tracić z pola widzenia faktu, że - zmodyfikowany w stosunku do pierwszej wersji - drugi punkt wyjściowy do wytyczenia odcinka Wysockiego został wybrany dość arbitralnie, a więc nie może być mowy o definitywnym zamknięciu strefy po-

ł^J,Wo byłoby uznać jako bardziej prawdopodobny len drugi wynik. z uwagi na nieporównanie wyższą precyzję wykonania .francis/kowskicgo* dzieła kartograficznego (por. /.duczcuk 200H. 63-73. Lim literatura), ale musimy zachowali ostro/noic w wyciąganiu wniosków. Na współczesnej Om wykonanej w lalach 80. XX w ) mapie lojNigrariczne) w skali 1 2*• IKK) odległoic między punktami .pałac Wysocko" i .pól nocno-wschodm skraj zabudowy Radymna” wynosi 3,975 km. na mapie Miega 3,925. a na zdjęciu „frandszkowskioi" 4.0,5 km. co niezłe świadczy o jakości pomiarów geodezyjnych prowadzonych pod koniec XVIII w. przez kartografów Fryderyka von Miega (odchylenie od danych odczytanych z mapy współczesnej jest tam mniejsze, niż na zdjęciu „fran-cis/kowskirn ). Niestety może to być również ełcki zafałszowania mapy PR1. owskicj. w wersji mcprzeznaczoncj do celów wojskowych.

1 Kartę des Kontgreichcs Gahzicn und l.odome-rien w skali 1:28.800. wykonana w latach 1779-1782 pod kierunkiem F. von Mi ega,

2.    Rciation uber dte Recognosctcrung des Sanfluss win Jaroslau uher Radymno und fhzemysl aufwarts bis Krzywce. w skali 1:14.400. wykonana w roku 1787.

3.    Allgentemc Ubersicht des San-flusses von dem

Ursprung bis zur Siundung Neumana-Gepperta 2 1810 roku.

4. Miltldr Aufnahmc von Cializien und der Bukowina, w skali 1:28.800, wykonana w latach 1862--1863; wymieniona mapa znana jest też jako zdjęcie .franciszkańskie*' lub „franciszkowskie".

Hnnadto wykorzystano mapę katastralną Ra-«<, dmuu: w skali 1:2.880. wykonaną w 1849r.. zdepo-nowaną w Archiwum Państwowym w Przemyślu'¹. W przypadku mapy Micga oraz zdjęcia „francisz-kow.skiego" dysponowałem arkuszami obejmującymi cały wchodzący w grę obszar od Radymna po Wysocko. udostępnione mi natomiast fragmenty kartogramów wymienionych w powyższym wykazie w punktach 2. i 3.. jak tez mapa katastralna z 1849 r. prezentują tylko najbliższą okolicę Radymna. nic sięgając Wysocka.

W pierwszej kolejności należało - wykorzystując do tego obydwj historyczne ujęcia kartograficzne z lat 1779-1782 oraz 1862-1863 - zakreślić orientacyjne zasięgi odcinków opisanych w dokumencie Rudolfa hr. Czernina. Zaczęto od ziokalizo wania punktów początkowych odcinków namierza nych w Jatach 1826-18271 Wysocka i z Radymna. Wstępnie przyjęto dosłowną wykładnię zwrotu 1650 sążni wiedeńskich w prostej linii od zamku |Wysocko|, ustanawiając budynek pałacu jako punkt początkowy odcinka Wysockiego. Miejscem zaczepienia odcinka radymmańskiego obrano północny (czy też raczej północno-wschodni) skr3j nadrzecznej zabudowy miasteczka, tuż nad ówczesnym lewym brzegiem Sanu. ok. 430 m na połnoc od północno wschodniego narożnika rynku (ryc. 7,

barwne map uwzględnionych w pom/s/ym wykazie w punk lach 21 J otrzymałem latem 2009 r od Prof dr hab Andrzeja Janeczka z Instylulu Archeologii i Etnologii PAN w Warwa ^<v>c *‘^4nu ,,n,t A Janeczkowi wyrażam wdzię../nov za pr/> at irlck.) pomoc

'* Również I w tym przypadku posłużyłem uę elektro-“ zną kopią mapy. przekazaną łaskawie przez Pruf dr hab lano zka

8) Kierowano się dość klarowną w sumie mstruk. c,4 lwowskich informatorów Czernina: przy pół_noc. no-wschodmm krańcu osady targowej Radymno ( \ 360 sążni wiedeńskich od (...) miejscowości. Co d|_a nas jest me bez znaczenia, w latach 1779-1863 w _Jc: części Radymna utrzymała się względna stabilność granic zabudowy. Następnie za pomocą cyrkla wy. konano na obydwu mapach kręgi o promieniach odpowiadających długościom 684,5 i 3137.6 m. Okazało się, ze na żadnej z map linie te nie styka.

NowniAwroMMUMo,, _ł>WM1

^: *« oDKinrc]

360 Wiener Klaf

XVI. *c<t orientowana

Ryc. 7. Radymno. pow. JarotUw Prób. lokali^, _ni(ftv . krycu srebrnej głowy byka na mapie ręk«p,i_mwn Micga harfę des Kónlgreuhes GaUzia, und iodomerLu^

¹⁴⁸ ',7'^L'‘7^{1782 IMj}p-

^WUkl 'P'"⁰¹’- ^Jb>'    k,

'wiata |,

, ^punkł Pideowy Ipołudmowy dera, włożenia parkowo-pałacowego w Wyweku) drug«_KO nomu ru odcinka o długości 1650 s^/ni wiedeńskich. 2a - ImioŁisic gu odcinka o długości 1650 14/nl. odmierzonego , punktu 2

,egcmla: l punkt początkowy (budynek pałacu w Wmckul pierwwcgo pomiaru odcinka o dlugoici 1650 _H,_ni w,_edc« skich; la Unia zasięgu odcinka o dhigoici 1650 w_n. odm* r/onego / punktu 1.2- punkt Docutltnw. t__

3 - punkt początkowy (północny *kra, zabudowy Radymna) pomiaru odcinka o długości 560 s*mi wiedeńskich. 3a - linia zasięgu odcinka o długości 360 _Hzni. odmierzonego / punktu 5; strzałka wskazuje naibardzic, prawdopodobny lokali/j_C)ę od krycia Oryginalne arkusze mapy w skali 1:28 800 zna,du,y się w Kneguirchiv w Wiedniu.

Abb. 7. Radymno. Kreis Jarosław. Der Ver»uch. dic Lagę des Fundes des silberncn Stierkopfes aut der handschnftlichcn l.andkartc von Micg Karle des Komgreicltes Gahzien und Lo-domencn (col. XVI. scct. 148 und 149) ausdcn lahren 1779-1782 zu bestimmen. |Die l.andkartc wurdc hicr so urno-rientiert. damłt ihrc Anordnungden Himmclsrichtungcn angepasst wird].

I.cgende: I - Ausgangspunkt (Pałastgebaudc m Wysocko) der ersten Messungdes Abschnkttcs son 1650 Wiener Klafter; la -I.inie der Rcichweitc des Abschnittes von 1650 Klafter. gemes-sen vom Punki 1 aus; 2 - Ausgangspunkt (der sudlichc Rand der Park- Palast- Anlagc in Wysocko) der zwdten Messung des Abschnittes von 1650 Wiener Klafter; 2a - Linie der Reich-wcitc des Abschnitts von 1650 Klafter. gemessen vom Punkt

2 aus; 3 - Ausgangspunkt (nordlicher Rand der Bebauung son Rjdymno) der Messung des Abschnines ter; 3a - I inie der Reichwcite des Abschnittes von 360 Klafter. gemessen vom Punkt 3 aus. der Pic

Lagę des Fundes. Dic origmełlen Landkartenbogen im Mafistab 1.28.800 befinden Mch im Kriejurchis m W

szukiwań. Jak się wydaje, o ile północna granica zakreślonej tym sposobem przestrzeni jest dobrze uargumentowana (położenie punktu początkowego odcinka radymmańskiego nie daje na szczęście dużej możliwości manewru), to jej rubież południowa może być poszerzona ku południowi jeszcze nawet o ok. 100 m. Swego rodzaju testem wiarygodności powyższych wniosków powinno stać się zestawienie wyników pomiarów naniesionych na mapy historyczne (ryc. 7. 8) z obrazem, który powstaje na współczesnej mapie w identycznej skali /mniej s/.enia (ryc. 9)".

" Oryginały obydwu map austriackich spor zadrom W skali 128 8<X». oryginał mapy przedstawione na^ru konano w skali 1:25 000. Dla ułatwienia analny P****¹ cze) ujednolicono skalę zmniejszenia wsrystku t * °

wianych ujęć (ryc. 6-8).

U

Do tej pory traktowaliśmy na tci samej płaszczyźnie obydwie wzięte na warsztat mapy austriackie, jednakowoż czas ich wykreślenia dzieli od siebie około 80 lat. Pora przyjrzeć się bliżej zachodzącym w tym okresie w dolinte Sanu zmianom, które znalazły swoje odbicie na kartogramie z lat 1862-1863. Zwrócimy teraz baczniejszą uwagę na przesunięcia koryta rzeki, które nastąpiły w strefie naszego szczególnego zainteresowania Ten obszar leży. co juz obecnie można ze sporym prawdopodobieństwem określić (nawet wliczając dok znaczny margines błędu), około 1000-1250 m na północ od północnego skraju rynku w Radymnie (ryc. 9) Na tym etapie wnioskowania sięgniemy do innych, niewykorzystanych jeszcze map austriackich, wymienionych w podanym wcześniej wykazie. Irzeba