Rak jajnika (4)

Obraz kliniczny

Przerzuty w raku jajnika

Guz Krukenberga

Ostateczne

rozpoznanie

Leczenie

operacyjne

Klinicznie raki jajniku mógł) osiągać duże rozmiary (15-20 cm). Makroskopowi) przybierają postać guzów cystyczno-litych wypełnio nych płynem surowiczym, śluzowym, często mętnym i krwistym. Obserwuje się również wyrosła brodaw kowale na powierzchni kruchego, krwawiącego guza albo kalałiorowate masy rozpadające się przy dotyku. Rakom jajników często towarzyszy krwisty wysięk w jamie otrzewnowej, liczne implanty na powierzchni otrzewnej, w' sieci większej, na błonie surowiczej jelit, powierzchni wątroby i przepony. Nierzadko z rakiem jajnika współistnieją rozległe zrosty obejmujące pętle jelitowe, sieć większą, macicę i zmienione nowotworowe przydatki.

Rak jajnika szerzy się dwiema drogami: wewnątrzotrzewnowi) (nacieki, implanty) i po/.aotrzewnowo (początkowo drogą naczyń chłonnych, potem również krwionośnych). Przerzutów odległych należy szukać w węzłach chłonnych miednicy^ mniejszej, płucach, kość iachjjłodiwu^ Raki surowicze jajnika mają bardzo złośliwy przebieg kliniczny i rokują źle. Przeżycia pięcioletnie udaje się uzyskać u około M)⁽/< leczonych pacjentek. Szczególną sytuacją kliniczną jest rozpoznanie obustronnego raka śluzowego jajników. Zawsze należy w tedy różnicow ać wykryty nowotwór jajnika z przerzutem do jajnika raka przewodu pokarmowego (gu/ Krukenberga). Około 30% raków endometrioidulnych jajnika współistnieje z rakiem emiometrium, a około 12% z patologicznym rozrostem gruczołowym błony śluzowej trzonu macicy. Raka endometrioidalnego jajnika należy różnicować / przerzutem do jajnika raka jelita grubego.

Ustalenie ostatecznego rozpoznania i stopnia klinicznego raka jajnika nie jest możliwe przed wykonaniem laparotomii. W trakcie operacji należy dążyć do uzyskania śródoperacyjnego rozpoznania histopatologicznego z usuniętego materiału. Jest niezwykle istotne, aby podczas operacji guza jednego lub obu jajników dobrze ograniczonego. z utrzymaną torebką, nie doprowadzić do jej uszkodzenia i rozkawałkowania materiału. Zmiana powinna być usunięta w' całości, przekazana do śródoperacyjnego badania histopatologicznego. W przypadkach bardziej zaawansowanych wycięcie mas nowotworowych (obowiązuje badanie śródoperacyjne), jak również wykonanie usunięcia macicy z przydatkami, stanowią podstawę do ustalenia stopnia zaawansowania według FIGO. Każdorazowo należy wykonać pobranie materiału z miejsc podejrzanych o naciek lub przerzut nowotworowy; z spec i, krezki, wątroby, przepony, węzłów chłonnych miednicy mniejszej i okołoaorUTtnych. Obowiązuje ocena wzrokowa i pafpaĆyjna nar7ądtVw^r‘Jdm^    .

Leczenie raka jajnika zależy przede wszystkim od zaawansowania zmiany, budowy histopatologicznej i wieku chorej. Podstawowym rodzajem operacji stosowanej w leczeniu raka jajnika jest wycięcie macicy z przydatkami wraz z usunięciem sieci większej i wyrostka robaczkowego. W wybranych syniacjmh możnu wykonać /ubiegi oszczędzające. które polega|ą trą jednostronnym usunięciu przydatku / guzem, połączone / pohinniem wycinków / drugiego jajniku. Ope racje takie wykonuje się u młodych kobiet, które chcą jeszcze mieć d/ieci. a stopień zaawansowania raku jajnika według FIGO wynosi la. Warunkiem jest nieuszkodzona torebka guza i brak komórek no wotworowych w wymazach pobranych z. jamy otrzewnej i popłuczy nach. Wskazane jest. aby dojrzałość histologiczna raka była wysoka Gl. W rakach zaawansowanych dążymy do usunięcia macicy / przydatkami. Jeżeli jest to niemożliwe, dokonujemy cytoredukcji, usuwając możliwie dużą część guza.

Leczeniem uzupełniającym jest chemioterapia, niekiedy stosuje się radioterapię. Najlepsze rezultaty terapeutyczne daje chemiolera

Tabela 17.15. Kliniczny podział nowotworów jajnika wg FIGO

Stopień

Opis

MMMM

la

Ib

Ic

lla

llb

lic

lila

lllb

Ule

Guz ograniczony do jajników Guz ograniczony do jednego jajnika, bez wysięku otrzewnowa|<• i"¹ na torebkę guza; torebka nieuszkodzona

Guzy ograniczone do obu jajników, bez wysięku otrzewnowego. b*>/ f na torebkę guza; torebka nieuszkodzona

Guz jak w stopniu la lub Ib, ale z naciekiem jednego łub obu ja|nłk z uszkodzoną torebką lub wodobrzuszem z komórkami nowotworowi mazie cytologicznym płynu

Guz jednego lub obu jajników z zajęciem narządów miodtitr.y mn Nacieczenie przez ciągłość i(lub) przerzuty do macicy lob |ą|owl Nacieczenie innych tkanek miednicy mniejszej

Guz jak w stopniu lla lub llb, ale z naciekiem na powierz* hnl jodnegi jajników albo z pękniętą torebką lub z wodobrzuszem zawierającym In wotworowe, albo z komórkami nowotworowymi w pophic/yrwu li z t

Guz obejmujący jeden lub oba jajniki z przerzutami wewnątr/oti/ewni za miednicą mniejszą i(lub) przerzutami do węzłów poznotr/owoowyi chwinowych. Przerzuty na powierzchni wątroby. Guz ograniczony do mniejszej, ale z histologicznie potwierdzonym zajęciom jelita cmnkleg

Guz makroskopowo ograniczony do miednicy mniejszej bo/ zajęcia w z histologicznie potwierdzonym mikroskopowo rozsiewom im r»>wl otrzewnowej jamy brzusznej

Guz obejmujący jeden lub oba jajniki z histologicznie potwierdzonymi | śródotrzewnowymi nieprzekraczającymi średnicy 2 cm. Węzły chlonm

Nacieki śródotrzewnowe o średnicy większej niz 2 on i(lub) zajęto w< otrzewnowe albo węzły pachwinowe

Guz jednego lub obu jajników z odległymi przerzutami. Nowotworowy wysięku w opłucnej powinien być potwierdzony badaniem cytologii Ą rzuty do rniąźazu wątroby

IV