s26 2

KRYTYCZNE STUDIA NAD BEZPIECZEŃSTWEM

siwa. na które są narażone kobieiy"^łl. Teoretycy feministyczni definiują bezpieczeństwo w kategoriach potrzeb ludzkich. Nic oznacza ono jedynie braku zagrożenia aktami przemocy, lecz także stan ekonomicznej i społecznej sprawiedliwości, zabezpieczenie przed głodem, bezrobociem i różnymi formami dyskryminacji. Przedmiotem referencyjnym bezpieczeństwa są kobiety, które doświadczają niebezpieczeństwa inaczej niż mężczyźni. Znajdują się często na dole hierarchii społecznej i mają ograniczony dostęp do edukacji, zatrudnienia, własności ziemi i kredytu. W Azji, Afryce Subsa-haryjskicj i Ameryce ł acińskiej kobiety prowadzą 21% gospodarstw wiejskich, są jednak właścicielkami zaledwie 2% ziemi i mają dostęp do 10% kredytów'®. Występuje też związek między bezpieczeństwem a sposobem traktowania kobiet w ramach społeczności. Na przykład liczba ofiar w państwach azjatyckich, będących wynikiem aborcji i dzieciobójstwa z powodu płci, przekracza liczbę wszystkich ofiar wojen XX w.¹⁰⁵

Badacze feministyczni zarzucają teoriom głównego nurtu traktowanie rzeczywistości jako naturalnego i niezmiennego przedmiotu badania naukowego. Ich zdaniem został on skonstruowany przez mężczyzn i odzwierciedla męski punkt widzenia. Naturalność maskulinistyczncj władzy, która tworzy relacje społeczne, jest pozorna. Pleć nic jest bowiem stałą tożsamością biologiczną, lecz konstrukcją społeczną, rezultatem socjalizacji¹⁰⁴. Badacze ci są zwolennikami ontołogiczncgo rewizjonizmu, wyjścia poza podstawowe koncepcje dyscypliny stosunków międzynarodowych, takie jak wojna, bezpieczeństwo, militaryzm, państwo i potęga.

Dostrzegają związek między mężczyzną, wojną i państwem. Mężczyźni prowadzą wojnę, a wojna służy budowaniu tożsamości mężczyzn. W młodości chłopcy bawią się żołnierzykami, a dziewczynki lalkami, co przygotowuje do noszenia brom lub rodzenia dzieci. Chłopcy nie są urodzonymi żołnierzami, lecz takimi się stają w wyniku socjalizacji podczas służby wojskowej. W życiu dorosłym mają być heroiczni, dzielni, patriotyczni, odgrywać rolę obrońców państwa i rodziny. Największym przejawem patriotyzmu jest poniesienie śmierci za ojczyznę. Priorytety państwa znajdują ^,w V. SptVc ftterson, Gendered States: Femmtsi (Rc)Vutom of International Relations Theoey, Bouldcr: Lynnc Rtcnncr 1992. s. 49.

^w: Mohammed Nuiyzzaman, Riradigms In Conflkt: The ConUsted Clalms of lluman Security. Cnn-eal Thcory and Fe/nmlsm. „Coopctauon and Conflict* 2006, t. 41. nr 3. s. 296.

¹⁰¹ YWcrk M. Hudson, Mary Capńoh, Bocmic Ballif-Spaimll, Rosc McDcrmou, Chad F. Emmclt, The Hmrt of tke Mattcr The Security of Wutnen and tlx Security o) States, .International Security’ 2008/2009.1. 33. nr 3. >. 8-12.

¹⁰⁴ Gilli.m Yuongv. ZivJitoi.tr International Relations A Cónlmlklton to Ternu ? Or: Why Women and Gender Are Euentul to UnJenuandlng the World .We" Ute In, „Imcmanonal Affairs” 2004, i. 80. nr I, s. 75,80.

odzwierciedlenie w gloryfikowaniu żołnierza obrońcy ojczyzny, a nie kobiety piastunki ogniska domowego. Marzeniem kobiet jest poślubienie bóhntcm¹⁰⁴.

Wojna przenika historie państw, tworzy tożsamość narodów, a hymny narodowe są zwykle pieśniami wojennymi. Jest ona udziałem mężczyzn, kobiety zaś powinny ich wspierać na sposób kobiecy, czyli „na froncie domowym Podczas wojny charakterystyki mężczyzny i kobiety się polaryzują, kobieta pozostaje na zewnątrz doświadczenia wojennego. Cechy kobiece są wrogiem wojska, dlatego w trakcie wojny się je wypiera. Kobiety są wychowywane do prokreacji, przygotowywane do roli żon i matek dających życie nowym generacjom.

Przeciwko udziałowi kobiet w wojnie wysuwano argument, że gdyby w niej poległy, byłoby niemożliwe odtworzenie przyszłych generacji. W Związku Radzieckim władza 0|x>wiadała się początkowo za emancypacją kobiet, jednak po zdziesiątkowaniu mężczyzn w czasie drugiej wojny światowej, gdy liczba kobiet przewyższała liczbę mężczyzn o 26 min, władze uznały, że odtworzenie męskiej populacji jest konieczne dla rozwoju kraju. Państwo zachęcało kobiety do posiadania dzieci poza małżeństwem i częściowo przejmowało koszty ich wychowywania¹⁰⁴. Wzrost demograficzny w państwach muzułmańskich zapewniało z kolei wictożeńsiwo. Przeciwko udziałowi kobiet w wojnie wysuwano też argument trudności przetrwania w niewoli, gdzie kobiety są narażone na gwałty i wykorzystywanie seksualne.

Myślenic matcrnalistyczne jest skierowane na zachowanie życia i wychowanie dzieci, unikanie konfliktów i tworzenie wspólnoty. Kobiety agresywne traktuje się jak przypadki odbiegające od normy i uznanych standardów kobiecości Badania sprawców agresji poddają jednak w wątpliwość występowanie korelacji między kobiecością a pokojem"*. Zdjęcia amerykańskich kobiet żołnierzy znęcających się nad irackimi więźniami w Abu Ghrabib uświadamiają, że kobiety mogą być okrutne. Zaskoczenie i szok, jakie to wywołało, wskazuje na istnienie głęboko zakorzenionego stereotypu, że kobiety są z natury bardziej pokojowe i łagodniej zachowują się na wojnie.

^Iw Barbara EhrcnrcKti. Int/oduction, w. Klaus Thcssckii (red.). Malt Utulana, 1.1. Cambridge Cambridge Umsersłty Press 1987, s. XVI; Sara RuiWkI, Materml Thinkinff Twarda Puktk? of Awr, Boston: Bc.tcon Press 1989, s. 95. Patrz lakżc Janc Belhke Elsłiiain. Women and War. New York: Ba'.* Books 1987.

fanz szerzej Mary BuckJcy. Wbrwn and Idtoloty m the Swiet Union, London; Hanester Wheatshed 1989.

¹⁰¹ Sara Ruddick. MaternaI TMnking, w; Joyec Trcblrcot (red.), Motherfng: Esstr,s ut Femlnui Theory S;tvagc: Rossman & Ijttlcficld 1983. s. 213-230.

Aninck T.R. Wibben, feminiu Security Siudies, w. Myrura Dunn Casctiy, Ytaor Mauer (red.). The Roulledge llandbook of Securit) Studia, London, New Yoit: Rouilcdgc 2010. s. 86.