Rozdział 4 strona4 105

10-1 Zbiór zadań z mikroekonomii \

Dywidenda - cześć zysku netto (po opodatkowaniu) spółki akcyjnej, która - na podstawie uchwały walnego zgromadzenia akcjonariuszy - nic jest rcinwe-1| stowana w przedsiębiorstwie, lecz wypłacana akcjonariuszom.

Obligacja - papier wartościowy, poprzez który jego wystawca (zwany emitentem) stwierdza zaciągnięcie długu wobec jego nabywcy oraz zobowiązuje się do zwrotu kwoty' pożyczki w określonym terminie wraz z odsetkami liczonymi w stosunku do nominalnej wartości tego papieru wartościowego. ?i

Przedsiębiorstwo państwowe to przedsiębiorstwo będące własnością skarbu państwa, zorganizowane przeważnie w formie spółki akcyjnej. Głównymi decydentem w spraw ach funkcjonowania i rozwoju takiego przedsiębiorstwa jest odpowiednia instytucja państwowa (funkcję właściciela sprawuje w nim najczęściej minister właściwy dla gałęzi wytwarzania, w której prowadzi ono działalność produkcyjną). Przedsiębiorstwa państwowe funkcjonują II gtówTiie w takich działach gospodarki, jak: komunikacja, łączność, energetyka oraz w niektórych dziedzinach przemysłu wydobywczego.

Przedsiębiorstwo komunalne jest własnością społeczności lokalnej (gminy). Podobnie jak przedsiębiorstwa państwowe, najczęściej przyjmuje ono formę organizacyjną spółki akcyjnej. Przedsiębiorstwa komunalne funkcjonują przede wszystkim w sferze użyteczności publicznej. Są to głównie: gazownie, elektrownie, zakłady oczyszczania, przedsiębiorstwa wodociągow-e etc.

Przedsiębiorstwo spółdzielcze to specyficzna forma organizacyjna przedsię- [ biorstwa, zrzeszającego udziałowców (zwanych członkami spółdzielni), którzy solidarnie partycypują w stratach i odpowiadają za jego zobowiązania. Zasady działania spółdzielni precyzuje statut, uchwalony w sposób demokratyczny przez jej członków. Najwyższym organem władzy w spółdzielni (o charakterze uchwałodawczym) jest walne zgromadzenie członków lub ich przedstawicieli, podczas którego każdy członek dysponuje tylko jednym głosem. Organem wykonawczym jest zarząd, kontrolnym zaś rada nadzorcza Spółdzielnie funkcjonują przede wszystkim w sferze produkcji rolnej, przemyśle rolno-spożywczym, handlu, budownictwie mieszkaniowym i bankowości.

Funkcja produkcji przedstawia zależność między wielkością poniesionych nakładów czynników wytwórczych a osiągniętym efektem w postaci wytworzonej produkcji. Określając maksymalną wielkość produkcji, jaką może wytworzyć przedsiębiorstwo przy różnych kombinacjach nakładów czynników wytwórczych, opisuje zatem technicznie efektywne relacje pomiędzy nakładem a produktem.

Krótki okres to taki przedział czasu, w którym rozmiary przedsiębiorstwa uznaje się za stale. Firma nie ma możliwości swobodnego kształtowania w procesie produkcji nakładów wszystkich czynników wytwórczych, przez co me może realizować nowych projektów inwestycyjnych. Ponadto dysponuje określoną, niezmienną techniką wytwarzania.

Długi okres to czas niezbędny dla pełnego dostosowania się przedsiębiorstwa do zmieniających się warunków' rynkowych. W okresie tym firma może zmieniać nakłady wszystkich czynników produkcji, zastosować nową technikę wytwarzania oraz inwestować.

Stale czynniki produkcji to czynniki, których ilość wykorzystywana przez przedsiębiorstwo nie zmienia się w krótkim okresie, bez względu na wielkość produkcji (np. maszyny, budynki, hale fabryczne etc.).

y.mienne czynniki produkcji to takie, których ilość angażowana przez producenta zależy od wielkości produkcji (np. surowce, materiały, energia, liczba pracowników etc.). W krótkim okresie nakłady tylko niektórych czynników wytwórczych mogą być zmieniane, w długim zaś - wszystkich.

Trw ale środki produkcji to takie środki produkcji, które zużyw ają się stopniowo, w wielu cyklach produkcyjnych (np. maszyny, urządzenia techniczne, budynki, hale fabryczne, place budowlane etc.), przez co ich wartość przenosi się stopniowo na wytwarzane za ich pomocą produkty.

Obrotowe środki produkcji - ich cechą charakterystyczną jest to, że zużywają się całkowicie w trakcie jednego cyklu produkcyjnego, a tym samym w całości przenoszą swoją wartość na wytwarzany produkt (zalicza się do nich np. wszelkiego rodzaju zapasy surowców i materiałów).

Produkt całkow ity - mierzona w jednostkach naturalnych ilość produktów wytworzonych w danym czasie, przy określonych nakładach czynników wytwórczych.

Produkt przeciętny to ilość produktu całkowitego przypadająca na jednostkę nakładu określonego czynnika wytwórczego. Wyraża go stosunek wielkości produktu calkow itego do wielkości nakładów danego czynnika produkcji.

Produkt krańcowy określa go zmiana wielkości produktu całkowitego, wyhi-kająca ze zwiększenia nakładów zmiennego czynnika produkcji o jednostkę.

Izokwanta (krzywa jednakowego produktu) - jest to krzywa pokazująca określoną wielkość produkcji, możliwą do uzyskania przy różnych kombinacjach ilościowych nakładów czynników wytwórczych (o ile czynniki tc są w stosunku do siebie substytucyjne idub komplementarne). Zbiór izokwant.