Scan0013

3

•    S - faza syntezy DNA - następuje po fazie Gi. Materiał genetyczny zostaje podwojony jako następstwo replikacji DNA.

•    G2 - faza wzrostu 2 - (między replikacją DNA a mitozą) komórka syntetyzuje białka i czyni przygotowania do podziału

•    M - faza mitozy - Faza mitozy, w której zachodzi podział komórek. Komórki o podwójnej ilość DNA dzielą się na dwie komórki potomne, z których jedna bądź obie mogą przejść w fazę Gj lub w fazę spoczynku (Go), po której może dojść do śmierci komórki lub do kolejnej fazy Gj

Po przejściu przez fazę mitozy komórki tworzą trzy populacje:

a)    komórki nieklonogenne, ti. nie dzielące sie - opuszczają cykl komórkowy, dojrzewają, spełniają swoją funkcję i umierają

b)    komórki klonogenne, ti. proliferuiace - regularnie wchodzą w cykl komórkowy

c)    komórki klonogenne nieproliferujące (spoczynkowe) - przechodzą do fazy nieproliferacyjnej, fazy przedłużonego spoczynku - Go-

Pod względem ingerencji w cykl komórkowy leki cytostatyczne podzielono na trzy klasy:

a) cytostatyki o działaniu nieswoistym (nieswoiste dla cyklu) - działają na komórki znajdujące się w każdej fazie cyklu a ponadto na komórki w fazie Gn (należą tu pochodne nitrozomocznika, np. karmustyna)

b)    cytostatyki swoiste dla cyklu - działają na komórki nowotworowe znajdujące się w każdej z faz cyklu komórkowego, nie działają jednak (lub nieznacznie) na komórki bedace poza cyklem, tj. w fazie Gn. Należą tu niektóre leki alkilujące (pochodne iperytu azotowego i pochodne estrów kwasu sulfonowego), pochodne platyny oraz antybiotyki cytostatyczne (np. doksorubicyna) z wyjątkiem bleomycyny.

c)    cytostatyki swoiste dla fazy - działają na komórki znajdujące się w określonej fazie cyklu komórkowego. Należą tu rni.n.: asparaginaza wpływająca na fazę Gi, antymetabolity (np. metotreksat) i hydroksymocznik działające na fazę S, alkaloidy barwinka różowatego i taksoidy oddziaływujące na komórki w fazie M, lignany (etopozyd) działające na późną fazę S i wczesną fazę G2 oraz bleomycyna wpływająca na komórki w fazie G2.

8. Kluczową zasadą chemioterapii jest skojarzone i etapowe niszczenie tkanki nowotworowej - służą temu metody mobilizacji i synchronizacji:

•    Mobilizacja - polega na przyspieszeniu przejścia komórek z fazy spoczynkowej Go do cyklu komórkowego.

•    Synchronizacja - polega na zahamowaniu maksymalnie dużej liczby komórek w jednej fazie cyklu przez podanie leku krótkodziałającego w małej dawce, która nie zabija, ale tylko hamuje procesy życiowe komórki. Synchronizacja komórek w jednej fazie sprawia, że po podaniu w dużej dawce innego leku przećiwnowotworowego działającego sw-oiście na następna fazę cyklu osiąga się zniszczenie dużej liczby komórek nowotworowych.

Taki sposób leczenia wymaga stosowania przerw na odtworzenie populacji komórek prawidłowych organizmu (nabłonków, różnego typu krwinek) - których regeneracja została zatrzymana w wyniku stosowania cytostatyków - po czym powtarza się cykl terapeutyczny, by nie dopuścić do proliferacji, pozostałych komórek nowotworowych, których nie udało się zniszczyć w poprzednim cyklu/cyklach terapeutycznym/ych.

T.M.