SCAN0051

Jeśli w ramach unii gospodarczej ma miejsce również pełna koordynacja polityki kursowej i walutowej, utworzenie wspólnych rezerw walutowych, wspólnego banku centralnego oraz wprowadzenie wspólnej waluty -czyli utworzenie unii walutowej - można wtedy mówić o unii gospodarczej i walutowej.

Unia gospodarcza i polityczna

Obejmuje wszystkie elementy unii gospodarczej i walutowej, w której ponadto ma miejsce pełna koordynacja lub unifikacja podstawowych dziedzin polityki wewnętrznej, zagranicznej, ewentualnie też polityki obronnej oraz ustanowienie organów ustawodawczych i wykonawczych o kompetencjach ponadpaństwowych.

Fazy integracji:

strefa wolnego handlu - zniesienie ograniczeń w obrocie towarowym, ale brak obowiązku realizacji wspólnej polityki celnej wobec krajów spoza ugrupowania

unia celna - strefa wolnego handlu plus wspólna polityka celna wobec krajów trzecich

wspólny rynek - unia celna plus liberalizacja przepływu środków produkcji (kapitał i ludzie) z możliwością harmonizacji polityki podatkowej i walutowej

unia ekonomiczna i walutowa - wspólny rynek plus integracja polityki ekonomicznej (ujednolicenie instrumentów) oraz wspólna waluta (przekazanie kompetencji monetarnych organom ponadnarodowym)

pełna integracja ekonomiczna i polityczna - na szczebel międzynarodowy przekazane są wszystkie kompetencje krajów członkowskich

II. Istota i charakter prawny Unii Europejskiej

Lata ’90 i traktat w Maastricht Unia rozwija się w trzech konkretnych obszarach. Unia ma strukturę 3-filarową, stanowi strukturę złożoną obejmującą zarówno Wspólnoty Europejskie - organizacje międzynarodowe (I filar -Wspólnota Europejska i Euroatom) i tzw. obszary międzyrządowe (filar II - Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa; filar III - Współpraca Policyjna i Sądowa w Sprawach Karnych).

Traktat z Maastricht wprowadza Unię jako koncepcję polityczną. Unia jest tworem i schematem. Nie ma podmiotowości prawnej i charakteru ponad narodowego. Dopiero traktat z Lizbony znosi strukturę 3-filarową oraz nadaje Unii podmiotowość prawną, Unia staje się organizacją o charakterze ponadnarodowym.

Wspólnoty Europejskie miały formę organizacji międzynarodowej, obecnie po wejściu w życie traktatu z Lizbony -mają Unia Europejska. Wyróżniamy dwa typy organizacji międzynarodowych: organizacje międzypaństwowe (organizacje międzyrządowe) oraz organizacje pozarządowe. Unia Europejska jest organizację międzynarodową typu międzypaństwowego (międzyrządowego). Podstawami działania UE są bowiem umowy międzynarodowe zawarte między państwami członkowskimi. Jak każda organizacja międzypaństwowa ma określoną strukturę, zakres kompetencji oraz podmiotowość w rozumieniu międzynarodowym (tj. ma prawa i obowiązki) a także w rozumieniu prawa krajowego.

Przed wejściem w życie Traktatu z Lizbony kwestia charakteru prawnego Unii była złożona i podlegała dyskusji, ponieważ uznawano bez wątpienia że Wspólnoty Europejskie były organizacjami międzynarodowymi typu międzypaństwowego, natomiast przedmiotem dyskusji był charakter prawny Unii ustanowionej na mocy traktatu z Maastricht która obejmowała zarówno Wspólnoty jak i tzw. obszary międzyrządowe (II i III filar). W ówczesnym TUE nie nadano Unii podmiotowości prawnej ani w rozumieniu prawa międzynarodowego ani krajowego państw członkowskich. Kompetencje w I filarze UE były wykonywane przez Wspólnoty Europejskie (org. międzynarodwe) natomiast w II i III filarze tylko i wyłącznie na mocy postanowień TUE (współpraca międzyrządowa). Także przy zawieraniu umów międzynarodowych w filarach międzyrządowych Unia działała jedynie w imieniu państw członkowskich podpisując umowy międzynarodowe „w imieniu UE”. Można powiedzieć że Unia zmierzała w kierunku przekształcenia w org. Międzynarodową ale wówczas była strukturą międzynarodową o charakterze szczególnym, nieposiadającą podmiotowości prawnej, działającą na podstawie