SCAN0054

Unię mogą powrócić do Państwa czl. jeżeli Unia ich nie wykonała lub zaprzestała ich wykonywania. Podstawową zasadą chroniącą kompetencje unii jest zasada pierwszeństwa prawa Unii która gwarantuję, że w razie konfliktu między prawem krajowym a prawem Unii pierwszeństwo ma prawo Unii i regulacja krajowa jest niedopuszczalna. Dopiero jak Unia nie wykonuje swoich kompetencji Państwa czł. mogą zacząć je wykonywać. Przejęcie następuje przez zajęcie pola - unia wydała akt pole jest zajęte państwa nie mogą działać w tym obszarze.

Ograniczenie kompetencji Unii

Kompetencje Unii mogą ulec poszerzeniu poprzez m.in. zmianę traktatów założycielskich bądź w drodze interpretacji postanowień traktatowych. Możliwość taka spowodowała zabezpieczenie się państw członkowskich na taką okoliczność w postaci różnego typu postanowień czy przepisów ograniczających działania Unii. Do niech zaliczamy zasadę pomocniczości, zasadę proporcjonalności, zasadę poszanowania tożsamości narodowej państw czł. (poniżej)

2.Zasada pomocniczości (subsydiamości) def. Art.5 ust.3 TUE

Służy do kontroli wykonywanych kompetencji innych niż kompetencje wyłączne UE. Ma konstytucyjny charakter. Proces tworzenia ścisłego związku między państwami Europy powinien być kontynuowany poprzez podejmowanie decyzji jak najbliżej obywateli. Unia przyjmując akty ustawodawcze w zakresie kompetencji innych niż wyłączne musi je w należyty sposób uzasadnić. Zgodnie z tą zasadą Unia może podjąć działania tylko wówczas gdy cel zamierzony przez Państwa czł. nie może zostać osiągnięty w stopniu wystarczającym oraz jeżeli ze względu na skalę lub skutek proponowanego środka cel może być osiągnięty lepiej przez Unię. Parlamenty narodowe czuwają nad przestrzeganiem zasady pomocniczości.

Może być następujące pytanie na egz. - wszystkie dotyczą roli parlamentów krajowych w nadzorowaniu i przestrzeganiu zasady subsydiamości tylko są inaczej sformułowane:

-    Rola parlamentów krajowych w nadzorowaniu i przestrzeganiu zasady subsydiamości

-    Zasada subsydiamości i jej znaczenie

-    Rola parlamentów w procesie demokratyzacji prawa UE

-    Rola parlamentów krajowych w procesie demokratyzacji prawa UE

-    Wpływ parlamentów krajowych na tworzenie prawa

Traktat lizboński uchyla art. 5 traktatu WE i wprowadza zapis dotyczący zasady pomocniczości do art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej, w którym zachowano brzmienie uchylonego artykułu i dodano wyraźne odniesienie do wymiaru regionalnego i lokalnego zasady pomocniczości. Ponadto traktat lizboński zastępuje protokół z 1997 r. w sprawie stosowania zasad pomocniczości i proporcjonalności nowym protokołem o tym samym tytule, którego główne novum polega na powierzeniu nowej roli parlamentom krajowym w odniesieniu do kontroli poszanowania zasady pomocniczości.

Sens i ogólny cel zasady pomocniczości polega na tym, aby przyznać pewną niezależność władzom niższej instancji wobec władz wyższego szczebla, w szczególności władzom lokalnym wobec władz centralnych. Oznacza to zatem dzielenie się kompetencjami między różnymi szczeblami władzy, co jest zasadą leżącą u podstaw instytucjonalnych państw o strukturze federalnej.

Zasada pomocniczości ma zastosowanie jedynie do obszarów dzielonych między Wspólnotę a państwa członkowskie. Nie ma zatem zastosowania do obszarów podlegających wyłącznej kompetencji Wspólnoty lub obszarów podlegających wyłącznej kompetencji danego kraju.

Nowy traktat określa bowiem dziedziny wchodzące w zakres wyłącznych kompetencji Unii i kompetencji dzielonych z państwami członkowskimi. Artykuł 4 ust. 2 ujednoliconej wersji Traktatu o funkcjonowaniu UE zawiera następujący wykaz dziedzin polityki z zakresu kompetencji dzielonych: rynek wewnętrzny, polityka społeczna, spójność gospodarcza, społeczna i terytorialna, rolnictwo i rybołówstwo, z wyłączeniem zachowania morskich zasobów biologicznych, środowisko naturalne, ochrona konsumentów, transport, sieci transeuropejskie, energia, przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości oraz wspólne problemy bezpieczeństwa w zakresie zdrowia publicznego.

Zasada pomocniczości ma zastosowanie do wszystkich instytucji Wspólnoty. Zasada ta ma zwłaszcza praktyczne znaczenie dla Rady, Parlamentu Europejskiego i Komisji. Traktat lizboński wzmacnia rolę kolejno