scan0077 3

92

ny jest warunkami wymiany ciepła i masy między złożem hodowlanym i powietrzem. W warstwie podłoża powstają gradienty temperatury. Jeżeli warunki wymiany ciepła na powierzchni złoża są niedostateczne, może następować przegrzanie spodnich warstw złoża.

92

Rys. S.5. Komora do hodowli w podłożu stałym na tacach

Omówione zjawiska powodują, iż stosuje się grubości warstw złoża na tacach nie większe niż 5-6 cm. Dzięki temu ogranicza się przegrzewanie się złoża. Hodowle na tacach są proste, nic wymagają skomplikowanej aparatury ałe są bardzo pracochłonne.

Bardziej efektywną techniką od hodowli na tacach jest tzw. hodowla w grubej warstwie. Polega ona na umieszczeniu warstwy stałego podłoża o grubości od 0,5 do 1 m, na ruszcie w komorze inkubacyjnej. Powietrze doprowadzane jest pod ruszt i przepływa przez warstwę złoża. W celu równomiernego napowietrzania złoża i przeciwdziałania powstawaniu zwanych brył grzybni, złoże jest wzruszane lub mieszane za pomocą odpowiednich urządzeń mechanicznych. Przykład komory do hodowli w grubej warstwie pokazano na rys. 8.6.

			ivK^iviv5
	Wwm.
		w>, iW

Rys. 8.6. Komora iio hodowli w grubej warstwie stałego podłoża

Innym, równie efektywnym aparatem do prowadzenia hodowli w podłożach stałych jest reaktor bębnowy (rys. 8.7). Ruch obrotowy bębna powoduje przesypywanie się stałej pożywki co przeciwdziała przegrzewaniu się spodnich warstw złoża. Jednakże przesypywanie się pożywki wpływa niekorzystnie _na wzrost grzybów. Dlatego w praktyce stosuje się bardzo małe prędkości obrotowe bębna, ok. 1 obr./min.

Rys. 8.7. Fcnncntor bębnowy do hodowli w podłożu stałym

Szczególną techniką wykorzystującą hodowlę w podłożach stałych jest kompostowanie. Jest to powszechnie stosowana metoda utylizacji odpadów stałych. Najczęściej proces jest realizowany w stertach z napowietrzaniem naturalnym. Podejmowane są również próby wykorzystania wieżowych aparatów o działaniu ciągłym. W aparacie tego typu surowiec przesuwany jest z góry do dołu przez kolejne półki aparatu.

8.3. Bloreaktory z unieruchomionym materiałem

biologicznym

Unieruchomiony materiał biologiczny może być wykorzystany w różnego typu fermcntorach. Najczęściej stosowane są reaktory z nieruchomym złożem lub ze złożem cyrkulującym. Stosowane są też aparaty fluidalne typu ciecz--ciało stałe łub trójfazowe gaz-ciccz-ciało stale.

Wybór aparatu do prowadzenia procesu z unieruchomionym materiałem biologicznym zależy od bardzo wielu czynników. W rozdziale 7.6.2 przedstawiono charakterystyki głównych rodzajów technologii, w których stosowane są tego typu aparaty, wskazując na uwarunkowania poszczególnych procesów i wynikające stąd wymagania aparaturowe. Ponadto duże znaczenie ma stosowana technika unieruchomiania, własności nośnika, kształt cząsteczek nośnika, jego gęstość, właściwości substratu, możliwość wystąpienia efektów hamowa-