SCAN0082

Orzeczenie Facini Dori C91/92 - dotyczy skutku bezpośredniego dyrektyw i wynika z niego to co powyżej czyli przyznaje się skutek bezpośredni dyrektywom w relacji pionowej ale tylko w celu wyegzekwowania praw przez jednostkę. Trybunał odmówił przyznania skutku bezpośredniego dyrektywą w relacjach horyzontalnych czyli poziomych - jednostka przeciw jednostce nie może powoływać się na dyrektywę dlatego że tylko państwo jest odpowiedzialne za prawidłową implementację lub jej brak.

Zasada skutku pośredniego = obowiązek wykładni prawa krajowego zgodnie z prawem unijnym

Zasadę tę można wiązać z wieloma problemami procesie stosowania i tworzenia prawa unijnego.

Najczęściej występuje w dwóch kontekstach:

a.    Gdy odmawia się skutku bezpośredniego przepisom czyli nie są spełnione warunki bezpośredniej skuteczności to ciągle na organach krajowych pozostaje obowiązek tzw. pro unijnej wykładni

b.    W powiązaniu z zasadą pierwszeństwa która jest regułą kolizyjną która mówi nam o tym, w przypadku kolizji normy prawa krajowego i prawem unijnym, prawo krajowe powinno zostać wyłączone. A zatem mamy tu do czynienia z pierwszeństwem stosowania a nie z pierwszeństwem obowiązywania. Zasada pierwszeństwa jako reguła kolizyjna nie ma bezpośredniego związku z unieważnianiem przepisów krajowych, nie wpływa na ważność przepisów krajowych. Prawo unijne nie narusza co do zasady suwerenności państwowej, nie ma władzy która mogłaby unieważnić prawo państwa bo ono jest stanowione przez suwerenny podmiot.

Zasada skutku pośredniego mówi zatem o tym że mamy kolizję w procesie stosowania prawa i sąd krajowy zanim wyłączy przepisy krajowe powinien dołożyć wszelkich starań żeby tej kolizji uniknąć poprzez pro unijną wykładnię czyli w taki sposób dokonać wykładni przepisów krajowych żeby były zgodne z unijnymi jeżeli jest to oczywiście możliwe. Obowiązek wykładni pro unijnej przepisów prawa krajowego w celu uniknięcia ewentualnej kolizji.

Zasada odpowiedzialności odszkodowawczej państw za naruszenie prawa UE

Pierwsze orzeczenie w sprawie Fmacovich i inni przeciwko Republice włoskiej C6/90 i 9/90 z lat ’90.

Koncepcja odpowiedzialności odszkodowawczej państwa zapoczątkowana została w latach ’90 sytuacją gdy Włochy nie implementowały na czas dyrektywy która miała doprowadzić do utworzenia funduszy gwarantowanych dla pracowników padających przedsiębiorstw. Chodziło o stworzenie zabezpieczeń w postaci pakietów socjalnych dla pracowników upadających przedsiębiorstw. Włochy nie implementowały dyrektywy na czas i właśnie w tym okresie lub nieco później taka sytuacja się zdarzyła. Sprawa trafiła do TSUE który proklamował zasadę odpowiedzialności odszkodowawczej. W sprawie Francovich pracownicy upadłych przedsiębiorstw nie byli w stanie zrealizować swoich praw do świadczeń z funduszu świadczeń gwarantowanych z powodu braku implementacji dyrektywy. ETS stwierdził że opierając się na przepisach dyrektywy możliwe jest ustalenie kręgu podmiotów uprawnionych a także treści przysługujących ich praw. Trybunał odmówił jednak bezpośredniej skuteczności tym przypisom, ponieważ nie określały one jednoznacznie z jakich środków ten fundusz miałby być zasilany. Wobec tego jednostki nie mogły dochodzić praw bezpośrednio na podstawie dyrektywy. ETS orzekł że państwo włoskie jest zobowiązane do naprawienia powstałej w ten sposób szkody. W późniejszych orzeczeniach Trybunał orzekł że te dwa problemu (bezpośrednia skuteczność i odpowiedzialność odszkodowawcza) funkcjonują niezależnie tzn. jednostka może dochodzić sowich praw na punkcie dyrektywy i jednocześnie odpowiedzialności odszkodowawczej. W powyższym orzeczeniu odpowiedzialność odszkodowawcza pojawiła się niejako na gruncie braku skutku bezpośredniego, w późniejszym orzecznictwie te dwie sprawy funkcjonują już niezależnie. Trybunał podkreślił że ochrona powinna być najlepsza z możliwych więc zarówno można korzystać z bezpośredniej skuteczności jak i z odpowiedzialności odszkodowawczej jeżeli szkoda powstaje tym bardziej że odpowiedzialność odszkodowawcza ma miejsce na gruncie przepisów prawa krajowego, stąd państwo ponosi odpowiedzialność odszkodowawczą.

Uzasadnienie i podstawy prawne tej odpowiedzialności - nie ma przepisu prawa traktatowego którego tę regułę można wyprowadzić, dlatego mówi się że zasadą odpowiedzialności odszkodowawczej jest jedną z zasad najbardziej odważnych zasad proklamowanych przez unię. Początkowo Trybunał powiązał ją z zasadą efektywności czyli z zasadą efektywnej ochrony prawnej i zasadą i z przepisem że Trybunał stoi na straży efektywności prawa unijnego art. 19 TUE. Trybunał powiązał następnie zasadę odpowiedzialności odszkodowawczej państw z zasadą odpowiedzialności odszkodowawczej UE ART. 340 Tfue (odpowiedzialność kontraktowa i deliktowa).

6