scanV2

W układzie przedmiotowym są grupowane wyłącznie koszty bezpośrednie działalności podstawowej, a w końcu miesiąca również koszty pośrednie tej działalności. Kontem syntetycznym służącym do ujmowania kosztów w układzie przedmiotowym jest konto o nazwie „Koszty działalności podstawowej”. Ujmowanie kosztów w układzie przedmiotowym stwarza podstawę do przeprowadzenia kalkulacji kosztów (obliczanie kosztów jednostkowych wytwarzanych produktów), badania (analizy) kosztów, badania rentowności jednostkowej wytwarzanych produktów.

Dzięki grupowaniu kosztów w układzie przedmiotowym jednostka dysponuje informacjami umożliwiającymi prowadzenie właściwej polityki cenowej, kształtowanie rentowności sprzedaży, a tym samym i decydowanie o wielkości osiąganego wyniku finansowego (rysunek 8.2).

Rys. 8.2. Ujęcie kosztów działalności operacyjnej w podstawowych układach ewidencyjnych

Koszty zwykłej działalności operacyjnej

Układ funkcjonalno-kalkulacyjny
Układ podmiotowy (stanowiskowy) kosztów	Układ przedmiotowy (nośnikowy) kosztów
•    Koszty pośrednie działalności produkcyjnej (koszty wydziałowe) •    Koszty działalności pomocniczej •    Koszty zakupu •    Koszty sprzedaży •    Koszty zarządu	•    Materiały bezpośr •    Wynagrodzenia b •    Inne koszty bezpc •    Uzasadniona pośrednich (wydz i	ednie ezpośrednie średnie część kosztów ialowych) '
	• Koszty wytworzenia produktów

Układ rodzajowy kosztów

•    Amortyzacja

•    Zużycie materiałów i energii

•    Usługi obce

•    Podatki i opłaty

•    Wynagrodzenia

•    Świadczenia na rzecz pracowników

•    Pozostałe koszty rodzajowe

Źródło: Z. Messner (red.), Rachunkowość...

Wyboru określonego sposobu ewidencji i rachunku kosztów dokonuje jednostka samodzielnie. Przy wyborze rachunków kosztów należy mieć na względzie specyfikę, rodzaj i rozmiary działalności jednostki.

Ewidencja kosztów powinna zabezpieczyć potrzeby jednostki w zakresie informacji oraz umożliwiać prawidłowe sporządzenie rachunku zysków i strat.

Zgodnie z ustawą o rachunkowości (Dz. U. Nr 121, poz. 591 z późn. zm.) rachunek zysków i strat jednostek, z wyłączeniem banków i ubezpieczycieli może być przedstawiony w postaci porównawczej (wersja 1 lub 2) lub kalkulacyjnej (wersja 1 lub 2). Wzory rachunku zysków i strat w wariancie porównawczym stanowią załączniki 4/1 i 4/2 do ustawy, a wariantu kalkulacyjnego - załączniki 4/3 i 4/4.

8.2. Ogólne zasady księgowania na kontach „Kosztów według rodzajów”

Do ewidencji kosztów w układzie rodzajowym i ich rozliczenia służą konta zespołu 4. Na kontach zespołu 4 ujmuje się:

1)    koszty proste - konto 400 itd.,

2)    rozliczenie kosztów prostych - konto 490.

Nie ujmuje się na kontach zespołu 4:

• kosztów operacji finansowych (konto 751),

163