scan`9

Rysunek 9.1. Układ kalkulacyjny kosztów

.22
. *§ <D -t/ł O	materiały bezpośrednie	N c/3 C3	a CU N u,	"T3
o. . N O ■•A	robocizna bezpośrednia	5 e 1 8 5 r.	O £ £	O N C, co
i>~» N- CO O . ^	inne koszty bezpośrednie	.22 £ > O > <D	N CO O	C co J
. : *2 ••• 73 O			i	N cn
	koszty wydziałowe		O	C
• ^ "CO O	koszty ogólnozakładowe		N
>>	straty na brakach			O
NI ' CO				rt O
O	koszty sprzedaży

Źródło: W. Gabrusewicz, A. Kamela-Sowińska, H. Poetschke, Rachunkowość zarządem-.., s. 55.

Niestety, w społeczeństwach wysoko rozwiniętych, w dojrzałej gospodarce rynkowej warunki działania określane jako „rynek sprzedawcy” należą obecnie do rzadkości. Coraz częściej przedsiębiorstwa mają kłopoty ze sprzedażą wytworzonych produktów. W takiej sytuacji zdolności produkcyjne przedsiębiorstwa nie są w pełni wykorzystane, a przecież samo utrzymywanie gotowości produkcyjnej generuje koszty. Automatycznie udział kosztów bezpośrednich w kosztach całkowitych zmniejsza się. W celu przełamania bariery popytu przedsiębiorstwo podejmuje różnego rodzaju działania planistyczne i marketingowe, które pociągają za sobą wzrost kosztów sprzedaży oraz kosztów zarządu. Możliwość przerzucania kosztów pośrednich na jednostki produktów ulega ograniczeniu i staje się coraz większym samoistnym problemem decyzyjnym. Z kolei, inercja kosztów pośrednich względem wielkości produkcji i sprzedaży może negatywnie wpływać na rentowność i płynność finansową przedsiębiorstwa. Ze względu na wysokie koszty pośrednie znaczny spadek realizowanej sprzedaży wpycha bowiem przedsiębiorstwo w „pułapkę kosztów”.

Rysunek 9.2 pokazuje reakcję kosztów całkowitych przedsiębiorstwa na zmiany popytu (pułapka kosztów).

Rysunek 9.2. Pułapka kosztów (histereza kosztów przedsiębiorstwa)

0

przychody ze sprzedaży

Źródło: opracowanie własne.

210