scanc2

•    z nadwyżki osiągniętej przy sprzedaży akcji powyżej wartości nominalnej, pozostałej po pokryciu kosztów emisji akcji,

•    z dopłat akcjonariuszy, w zamian za przyznanie szczególnych uprawnień ich dotychczasowym akcjom,

•    z dodatniej różnicy uzyskanej w procesie odkupienia akcji własnych celem ich umorzenia.

Wykorzystanie kapitału zapasowego następuje w drodze uchwały Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy i może dotyczyć:

•    pokrycia straty bilansowej,

•    wypłat dywidendy - wyłącznie w części przewyższającej 1/3 kapitału akcyjnego,

•    umorzenia akcji własnych - wyłącznie w części przewyższającej 1/3 kapitału akcyjnego,

•    podwyższenia kapitału podstawowego.

W drugiej ze spółek kapitałowych - spółce z ograniczoną odpowiedzialnością - kapitał zapasowy tworzy się z nadwyżki ceny objęcia udziałów ponad ich wartość nominalną. W pozostałych jednostkach gospodarczych kapitały i fundusze zapasowe (uzupełniające) tworzy się na podobnych zasadach jak w spółkach kapitałowych. W przedsiębiorstwach państwowych jest to fundusz przedsiębiorstwa, w spółdzielczości fundusz zasobowy (tabela 11.2).

Tabela 11.2. Rodzaje i wielkości kapitałów (funduszy) wypracowanych wybranych jednostek

gospodarczych

Kategoria kapitału	Spółka akcyjna	Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością	Spółki osobowe	Przedsię biorstwa państwo we	Spółdziel nie
KAPITAŁ ZAPASOWY	Tworzony obligatoryjne: - min. 8 % zysku netto za dany rok obrotowy do momentu osiągnięcia poziomu 1/3 wysokości kapitału akcyjnego	Tworzony dobrowolnie, zgodnie z umową spółki	T worzony dobrowolnie, zgodnie z umową spółki	Tworzony obligatoryjnie w postaci funduszu przedsiębiorstwa	Tworzony obligatoryj nie w postaci funduszu zasobowego
KAPITAŁ REZERWOWY	OBLIGA TORYJNY	OBLIGATORYJNY	OBLEGA- TORYJNY	OBLEGA- TORYJNY	OBLEGA- TORYJNY
KAPITAŁ Z AKTUALIZACJI WYCENY	OBLIGA TORYJNY	OBLIGATORYJNY	OBLEGA- TORYJNY	OBLEGA- TORYJNY	OBLEGA- TORYJNY

Źródło: opracowanie własne.

Jak widać z zaprezentowanego zestawienia, jednostki gospodarcze mogą tworzyć szereg kapitałów funduszy wypracowanych, przyjmujących postać kapitałów (funduszy) zapasowych, rezerwowych czy kapitałów (funduszy) z aktualizacji wyceny. Analogicznie jak w rozdziale poprzednim, przykład ewidencji najczęściej spotykanych operacji księgowych dotyczących kapitałów wypracowanych zaprezentujmy dla spółki akcyjnej - konto 804 Kapitał zapasowy (schemat 11.2).

233