Schowek28

giem, długością, liczbą sztuk, liczbą cykli, objętością. Wartość resursu można zmieniać w pewnych granicach, wprowadzając zmiany konstrukcyjne i technologiczne. Dąży się do skonstruowania takiego urządzenia i takiego doboru technologii, aby obsługa przebiegała równomiernie, a poszczególne rodzaje resursów spełniały warunki wielokrotności. Obecnie coraz więcej jest urządzeń o konstrukcji modułowej, umożliwiającej niezależną obsługę zespołów i podzespołów.

Prawidłowość użytkowania urządzeń mechanicznych można ocenić według następujących kryteriów:

1)    technicznych, określających poprawność funkcji, które mają spełniać (np. wydajność techniczna, klasa dokładności, wartość zużytej energii lub paliwa w stosunku do masy urządzenia, jednostki czasu lub długości przebytej drogi).

2)    ekonomicznych, czyli interpretacji ekonomicznego znaczenia właściwości technicznych (np. wydajności rzeczywistej na jednostkę czasu pracy, zakresu wykonywanej pracy),

3)    bezpieczeństwa, uwzględniających warunki bezpieczeństwa, ochrony środowiska, higieny pracy itd. (działanie wyłączników zabezpieczających, zabezpieczenia przeciwko wstrząsom, drganiom lub nadmiernemu wysiłkowi 11-zyeznemu pracowników).

3*3. Miary użytkowania i ich zastosowanie

Miary użytkowania mogą być wyrażone w jednostkach naturalnych, iloczynem różnych miar (np. tonokilometry) lub jako wskaźniki ilości wykonanej pracy: « miara długości (np. liczba kilometrów przejechanych przez pojazd mechaniczny),

« miara czasu (np. liczba godzin pracy obrabiarki lub spychacza - mologo-dziny),

• miara masy (np. liczba ton przewiezionego ładunku lub kilogramów zużytego paliwa),

® miara liczebności (np. liczba cykli pracy, jaką wykonuje urządzenie lub liczba uruchomień urządzenia),

® miara kosztu (np. wartość wyrobów wyprodukowanych w ciągu godziny lub zmiany).

Liczniki wycechowane w jednostkach przyjętej miary, a zainstalowane na urządzeniach, rejestrują ich użytkowanie. Jeśli urządzenie nie ma licznika, to jego użytkowanie może być rejestrowane przez operatora w karcie pracy urządzenia.

Bilans czasu użytkowania urządzenia w cyklu roboczym przedstawiono na rysunku 3.1.

Rozbieg	Efektywne działanie t	Ruch jałowy	Wybieg	Przestój rzeczywisty
	Ruch ustabilizowany					Czas
	Okres ruchu		Okres przestoju

Rys. 3.1. Bilans czasu użytkowania maszyny w jej cyklu roboczym

Rozróżnia się dwa zasadnicze cykle pracy maszyn:

1)    technologiczny - organ roboczy urządzenia kolejno łączy się i rozłącza z elementem, na który oddziałuje (np. z obrabianym przedmiotem, formowanym materiałem, przemieszczanym ładunkiem);

2)    roboczy - uwzględniający czas przestoju urządzenia, związany z jego odłączeniem od przedmiotu oddziaływania (np. zdjęcie i założenie obrabianego przedmiotu, zmiana oprzyrządowania lub wyposażenia, osadzenie i odmoeowanie narzędzi).

Analizując cykle pracy maszyn i charakterystyczne okresy działania, można określić:

•    wydajność maszyny - pożytek uzyskiwany z maszyny (np. liczba wyrobów wyprodukowanych w ciągu godziny),

•    współczynnik gotowości technicznej - stosunek liczby dni (godzin), w których maszyna była sprawna technicznie do liczby dni kalendarzowych (godzin) w rozpatrywanym okresie (miesiąc, kwartał, rok),

•    współczynnik wykorzystania - stosunek liczby dni (godzin), w których maszyna była użytkowana do liczby dni kalendarzowych (godzin) w rozpatrywanym okresie (miesiąc, kwartał, rok).

3.4, Dobór podstawowych parametrów użytkowania

Podczas przygotowania i realizacji procesu użytkowania ważne jest uwzględnienie odpowiednich parametrów pracy maszyn. Są to głównie wielkości fizyczne (obciążenie, dopuszczalne zużycie energii, masa itp.), chronologiczne (czas rozpoczęcia. Uwania i zakończenia pracy itp.). a także technologiczne, eksploatacyjne i ekonomiczne. Potrzebne parametry można wyznaczyć metodami statystyki matematycznej na podstawie wcześniej zebranych danych o pracy maszyn, opracowanych przez producentów i działy eksploatacyjne użytkowników. Ze zbioru tych parametrów na szczególną uwagę zasługują te,

55

www.wsip.com.pl