SDC13917

96 Teoria woli twórczej

równo ją. jak i związane z nią w metodyce Riegla tak zwane pojęcia podstawowe. Oczywiście zamiar ten nie tylko napotyka na zwykłe trudności każdej pracy naukowej, ale gdyby miał wyczerpać całość postawionych zadań staje się po prostu niewykonalny. Temat ten wymagałby po prostu napisania wyczerpującej historii i teorii sztuki XX wieku, jak wspomniałem bowiem na wstępie. Biegi zaciążył nad całym rozwojem teorii i praktyki naszej dyscypliny i zaiste trudno ograniczyć swą relacją i dokonać wyboru wśród tak dużej ilości prac. Nie można zadowolić sic także tylko artykułami zajmującymi sią bezpośrednio piśmiennictwem Riegla. ponieważ dałoby to zbyt szczupły i niezupełnie miarodajny obraz polemik i stanowisk najwybitniejszych teoretyków I historyków sztuki. Niektórzy z nich, jak Croce, Wolffim. Huizinga, że przykładowo przytoczą tylko kilka nazwisk, nie podejmowali sią krytyki Riegla wprost, ale przez głoszenie odmiennych poglądów, czy przynajmniej mocno zmodyfikowunych wobec Ich dawnych prac (po wystąpieniu Riegla) albo modyfikujących pojęcia wysunięte przez Riegla. Nic można ich pominąć, ale z drugiej strony musi się położyć gdzieś tamą naszej dociekliwości, jeśli — jak powiedziałem — nie zamierza sią pisać osobnej, obszernej pracy z dziejów nauki o sztuce. Wybór dokonany przeze mnie może nn pewno budzić wątpliwości i zastrzeżenia. starałem się jednak nio pominąć najważniejszych dyskutantów i luminarzy wiedzy o sztuce. Daje to w przybliżeniu gwarancją poprawności metodycznej tej części pracy.

Można wyróżnić trzy okresy nasilenie dyskusji wokół teorii Riegla: pierwszy okres przypada na czas od ogłoszenia Oie spatró-misch# Kunst Industrie w lilOl roku do wybuchu wojny światowej w roku 1914 ^IT. drugi okres to tocząca sią na łaniach „Zeitschrift fur Aesthetik und Allgemoine KunstwiKscnschaft*' dyskusja w la-

«•    iu pnwila wmiyulfcUn: B. Mayer. Zur fłiooH* und M«fodUt dar ««-

4cJi1it»fu. W1«i IM1; J. MrryinwMI. Iłi* mp-Mr&mtselid łCu«J«Oi.rtWJifrłc. , JłyianUm*che

IMMhnrr, I 11. IOM; n« króla*    napisany pras* Mana Ovu**fca, ..MmoUuo-

con Mc tok. Żonrmilium nu salon•*. a T..    *. l*M; A. icbnwrww. «aru*uM>a*nffa d#r

KUn>ri.-lM«whan Berlin jlOK A. L- Htefcn. rn« «»w S*pl«rKiaruno. Oapanwart, ł. «. IM; H Tłcns. !>*• Maikoda dar KunacpOKfiUlM*. Wian »«»; W. Tswdtwwkr. JBisks I Swiae*. dud atak do „Kraju". Wl.

tach 1917 — 1925    w trzecim mamy do zanotowania prredt-

wszystkim opracowania i wstępy do npwyefi wy<lim pism Ftit.-Kl.tt. których dokonano w lotach 1927 - 1 931 ^1r’- przy czym osobne miej. sće należy się dziełu Arnolda Hausera Philosophir cier Kunst pe-.schirłife (1958). kt6ry oczywdścle sporo miejsca poświęcił teorii Riegla, choć zwróci ł Rłówną uwagę raczej na współczesny Jej niemal zespół prac Wólfflłno. Jak wspomulałem, w dalszym ciągu nie ogruniczę sil¹- jednak do tych tylko pozycji, ale cytować będę również opinie wprost albo pośrednio związane z Itiegłem. Jego zestawem pojęć i ich krytykę. W zwłiizku z tym nic zamierzam podawać narastającej polemiki chronologicznie, wydoje się bowiem, że wprowadziłoby to zbyt wielki chaos, pomewa¹ każdy z dyskutantów i autorów wysuwał inne zngadnienb za warte w pracach Kiegła i inne stosował do nich kryteria. Fonatlto. w ostatnim rozdziale pracy, w jej podsumowaniu zmuszony będt¹ powrócić ci o niektórych problemów omawianych tutaj, on zakończenie odkładam w szczególności tak ważne sprawy Juk deter-minizm teorii sztuki Riegla i „realność" pojęć przez niego używanych. Są to bowiem dla mnie problemy w pewnym sensie

1

•¹    razpnc<«l A. HeWricJt U»lnlK4 £/płtrilp» ¹"•    i <-r> r c and M«tnoov

ci i- r- Kun«i»    Bawi 1B17 Potom pl¹»l I : z A. Schwl«iv¹r. Oer n rertf /

,%'r!¹4 In der ai/<r«-nrfen Kunn. ,.z«u¹< t»rirt fGr A²lli»tlk unii Ali|irnipiMn Kanat-wlnaennchaft". t. 13. |»]9, e. eanofiky. D¹r Depri/¹    KunaruioUene. I anuft. t • I.

luseo; A, norner. D.v r»k«ntnU de¹ K ¹j •Mftwołfenł durch d •« KMnetff¹»eAir¹ife. »n»nt». t. 14. toaifł K. Mantiboim. BeitrAp¹ »ur TA«oric d«r wmrunef '„i    ²>«e¹n- -

„Jahrbiirli f tir Kunst«Mdilehl»". ¹-¹•«-■»    »•¹»    ¹    »¹»    «- r«rvufHKy. »?»■¹'•    '^f1»»

VerlwUtnl¹ tlrr Kvn¹rp«WM4>lit« aur KM^MOMorłe.    «!•» rrArtutt#

121C .Mdolicli^ctfir #<unaruilMrtn»cKa/Mle»i #»    _HZ«|l«chrirt fOi Ae»lh«lM u¹uf

A)lKcm«in« KunalwUcenwaalc", ¹-    ¹•»    E. ^{w ,na}. PS¹lr /rv«łA¹n<o(«k iter IrUaaa-

l«rłaerim ProM«m¹. tamże, nos; K. uittn.    Sefta/rn d<¹t KdnatJe>».    !■²•

w pola.¹© pi«n|i: A. L.M urcruaeh. O mefoitri¹ Matont arra²cl UTaruawa l «>• Sr. a»-•lorowokli RoauM»j huinrll ufu^ć.    WaraanwmhI¹". IWI.

2

«2. rtaisch. prr.edmowa cło wyd. A. Rie²l Ole n.Ofrd.nurnr Ku«i/redairtł»a. Wl¹n IWJ H. Sedlmryr, praedmowa do wyd. A. Rl²«l Oe¹a^,nm#|i# W^r³.

10302 Ł. MUna. praadmowa do wyd. A- Hicd On¹ ł.nUon;uc'i¹l . |. np. ctC. wmn »•“. t K • Swoboda watap do t«gox wydani o- W ¹wlt«Wu ■ lymi wcnawteBlani pr« tr Blcdln ukarały «i« pom.de>’ U. KaocbnJta-Walnliera. AJo4¹    »»•    ¹pd«r«i¹. torbd

Xuaurflnduairi». »Ono«non¹T, SB39.    ¹. »i ^1T- Thloaia». Wiooar acAule dar PC ta "¹»#•-

•cbUdile, lAlittailungan dń OaatertrlelUaebB riMtUuti rur C~aactUcttłaroj—i Itund".

I. I>, ¹.    3,    1334. ZwrAcll RaA u«eaC4 «• ■edlmayr. Wlania Rrh«. ..—a fle dr« Mun«i -

3

lilatorlaahen Wamin... d»r univaraudt MUnrria«i", IM. ¹- d rwttW prof. Mlaloaidc klamo miałam motnoM paefiać _Wyd»n4 <Ma|ni« k«l«lfee Ł. Dictmanna. sdll. ¹V-a-r»Ot. Slrulriur. .dHudlan _au Kat¹«oO«n der Kunal3«a«tiiura(a•¹. MOnehan IWT.

t — Aloia Niani