skanuj0018 4

Zakażenia szpitalne

Rycina 1.3. Struktura cząsteczek immunoglobulin: IgG i IgM.

a. Struktura cząsteczki IgGl, podstawowej podklasy immunoglobulin IgG - łańcuch ciężki gamma składa się z 4 domen: jednej zmiennej (V_H) i trzech stałych (Cyl. 2, 3).

b. Struktura cząsteczki IgM - cząsteczką IgM składa się z 5 podjednostek: takich, które stanowią całą cząsteczkę IgG (2 łańcuchy ciężkie. 2 łańcuchy lekkie). Ponadto łańcuch ciężki p jest dłuższy niż łańcuch y: składa się z 5 domen. Jest to jedna domena zmienna (V_H) i cztery domeny stałe (Cpl, 2. 3. 4).

J - łańcuch łącznikowy

przedwzakaźnej. to neutralizacja toksyn, hamowanie możliwości przyczepienia drobnoustroju do komórek gospodarza, a także opsonizacja mikroorganizmów, czyli opłaszczenie ułatwiające proces fagocytozy oraz przygotowanie ich do lizy przez dopełniacz. Proces opsonizacji (z greckiego: opsono - ułatwiać pożeranie) polega na pokryciu powierzchni drobnoustroju przeciwciałami, a następnie na przyłączeniu do błony komórki fagocytującej za pomocą układu: fragment Fc -receptor fragmentu Fc (FcR). To ułatwia właściwy proces fagocytozy, który polega na pochłonięciu drobnoustroju i jego lizie we wnętrzu fagocyta. Opsoninami mogą być przeciwciała klasy IgG (podklas IgGl i 3), IgA oraz IgE, a także fragment C3b dopełniacza, który też ma odpowiedni receptor na błonie komórki fagocytującej. Należy dodać, że fragment C3b, jako składnik odporności nieswoistej (wrodzonej), może mobilizować fagocytozę w ognisku zapalnym wcześniej niż przeciwciała.

Tabela 1.8. Organizacja ogniska zapalnego.

Mediator)' zapalne

Przeciwciała naturalne i droga alternatywna C Komórki NK Białka ostrej fazy Opsonizacja przez przeciwciała

Udział dopełniacza i wyzwolenie czynników chemotaktycznych Chemotaksja i fagocytoza

Pełny mechanizm ADCC. z zaangażowaniem odpowiedzi humoralnej i komórkowej

Komórki fagocytujące zmierzają do ogniska zapalnego, wykazując najpierw adhercncję do powierzchni śródbłonka naczyń włosowatych w odpowiedzi na pep-tydy zapalne lub białka ostrej fazy, a następnie - migrację przez ścianę naczyń do tkanek (diapedezę) w odpowiedzi na czynniki chemotaklyczne. Chemolaksją nazywamy ruch komórki fagocytującej w kierunku wyższego stężenia czynnika chemo-taktycznego (chemoatraktantu), a więc w kierunku ogniska zapalnego Te czynniki chcmotaktyczne mogą być wytwarzane albo przez komórki organizmu (np. limfo-kiny, fragmenty dopełniacza), albo przez same drobnoustroje.

W ognisku zapalnym prawdopodobieństwo zetknięcia się fagocyta z komórką bakteryjną jest bardzo duże. Zopsonizowana bakteria przylega do powierzchni fagocyta poprzez receptory dla Fc przeciwciała lub fragmentu C3b dopełniacza. W miejscu przylgnięcia wytwarza się wgłębienie błony komórkowej, a bakterię zaczynają otaczać pseudopodia komórki fagocytującej. Dalsze wchłanianie bakterii następuje w tzw. mechanizmie zamka błyskawicznego - półokrąg wytworzony przez pseudopodia zostaje całkowicie zamknięty z bakterią: przekształcony następnie w fagolizosom. Fagocytoza drobnoustrojów wywołuje w komórkach żernych w ciągu kilku sekund pobudzenie procesów oddechowych i powstanie utleniaczy o właściwościach toksycznych; należą do nich zarówno związki tlenowe. jak i halogenki. Jest to tzw. „wybuch oddechowy” (respiratory• burst), polegający na szybkim uruchomieniu reakcji enzymatycznych w wakuoli żernej. Droga utleniająca fagocytozy, w której powstaje szereg krótkotrwałych, lecz bardzo toksycznych (bakteriobójczych) pośredników reaktywnych tlenu, jest odpowiedzialna za większość procesów zabijania. Wielkie znaczenie tego sposobu zabijania bakterii, z użyciem ROI, zostało uwidocznione przez odkrycie, że fagocyty chorych z przewlekłą chorobą ziaminiakową nie zużywają tlenu po pochłonięciu gronko wców.

Proces fagocytozy jest wydajny, na przykład neutrofil potrafi w ciągu kilku minut sfagocytować kilkanaście bakterii (Jakóbisiak, 1995). Do komórek fagocytu-lących (żernych) należą makrofagi i granulocyty (neutrofile, cozynofile, bazofile).