skanuj0022 5

lodczych, a kazirodztwo, zgodnie z powszechnym przekonaniem — rozpętuje katastrofy kosmiczne U afrykańskiego plemienia Aszanti, jeśli nie ukarze się przykładnie tego, kto zadaje się z wzbroniony mu kobietą — naruszając tym samym porządek kosmiczny — myśliwym nie udaje się nic upolować, rośliny uprawne przestają rosnąć, kobiety nic wydają na świat dzieci, klany ulegają pomieszaniu i przestają egzystować: ,,Wszystko w święcie staje się wówczas Zamętem” — stwierdza wyraźnie jeden z obserwatorów.

U Eskimosów rozpasanic seksualne odpowiada wyraźnie powrotowi do okresu mitycznego. Orgie odbywają się w czusie święta gaszenia lamp, obchodzonego z okazji zimowego zrównania dnia z nocą. Gasi się wówczas i zapala równocześnie wszystkie lampy w osadzie, tym samym unaoczniając zmianę roku, lokalizując ją i uświetniając. W ciemnościach, które symbolizują Chaos, pary łączą się pod ławą biegnącą pod ścianami domu. Dokonuje się wymiana wszystkich kobiet. Niekiedy tc czasowe związki kojarzą się według pewnej zasady: na Alasce i w okolicach Cumberland Sound zamaskowany aktor, uosabiający boginię Sednę, kojarzy mężczyzn i kobiety podług imion, tzn. podług par, jakie stanowili legendarni przodkowie, których' imiona noszą obecni. Tak więc zniesienie zwykłych norm reglamentacji seksualnej oznacza jedynie chwilowe cofnięcie się do minionego czasu tworzenia.

Mity na temat kazirodztwa to mity tworzenia, wyjaśniające na ogół początek rasy ludzkiej. Moc związku wzbronionego i właściwego Wielkiemu Czasowi dołącza się do normalnej płodności związku seksualnego. Szczególnie dużą wagę przywiązuje się do praktyk erotycznych u Papuasów Ki-wai i Marind-Anlm: praktyki te odtwarzają jedynie poczynania, którymi przodkowie posługiwali się przy tworzeniu użytecznych roślin Podczas

HO święta -• jak lo zauważy! Levy-I3ruhl — ru/pasa-nic seksualne d/Jala zarówno na zasadzie magii sympatycznej,'jak też dzięki uczestnictwu w mocy twórczej istot z praczasów.

ZNAĆZKNIK nOZPASANIA SKKSUALNttGO

Akt seksualny sam przez się ma moc zapladnia-jćicą. Jest ,,gorący”, jak powiadają Tongowie. tzn. wyzwala energię, która może nasilić, pobudzić wszelkie energie przejawiające się w naturze, orgia męskości, której okazję stanowi święto, przyczynia się więc do funkcji, jaką święto pełni, przez sam fakt pobudzania i ożywiania sił kosmicznych. Rezultat taki można by jednak osiągnąć przez wszelkie inne nadużycia, wszelkie inne przebranie miary. Toteż nie ma żadnego rodzaju nadużycia, który nie pełniłby jakiejś roli podczas święta.

Ponieważ ład, który zachowuje, lecz podlega zużyciu, opiera się na mierze i rozróżnianiu, regenerujący nieład zakłada przebranie miary i zamęt. W Chinach ciągła bariera zakazów dzieli obie płci we wszelkich dziedzinach życia publicznego i prywatnego. Kobieta i mężczyzna pracują każde z osobna przy odmiennych zajęciach. Co więcej, nic co przynależy jednej płci nie powinno wchodzić w kontakt z czymkolwiek, co należy do drugiej. W czasie świąt jednak, przy ofiarach, przy orce obrzędowej, przy wytapianiu metali, zawsze gdy trzeba coś tworzyć, zabiega się o współudział kobiety i mężczyzny. „Współdziałanie płci — pisze Granet — było tym skuteczniejsze, że jako zakazane w normalnym caasie, rezerwowano je dla momentów sakralnych." I tak święto zimowe kończy się orgią, w czasie której mężczyźni i kobiety biją się z sobą i zdzierają z siebie wzajemnie ubrania. Niewątpliwie cho-

140

i