skanuj0045 5

154 TEFSSA Lf)A.AY.KVa

świata. Ponieważ liberalna demokracja — twierdz; Fukuyan-.a — zapanowała ostatecznie nad komunistycznym totalitaryzmem. sprawdziła sic więc heglowska "wizja końca hiatorii. Życic natychmiast skorygowało le tezę. gdyt w si-osun» . »o krótkim czasie od ogłoszenia owej prognozy C ..wieku nudy**, świat siana¹ przód bardzo dramatycznymi i nośnym w skutki wy ćarzcaitm. iafcer. hy*y upadek' Murę Berlińskiego, wojna o Kuwejt, rozpad imperium sowieckiego wraz : samym Zwiąż* kiem Radzieckim.

Ewoluejooiści — zwłaszcza 2 nurtu ewolucjom sn u linearnego — patrzą na świat, jego rozwój, jak ca proces nieodwracalny, a przyszłość z te, per* fpektywy wydaje się in: nie przypominać przeszłości. W tym Kontekście przyszły kształt stosunków międzynarodowych mus ciec dianie Nie jesz natomiast jasne, jak ma u przyszłość wyglądać lub jsaie mogą być następstwa tych zmian.

Wydaje się jednak, iż zwolennicy icgc nurtu badawc2cg.* uczynki pewien kret naprzód w rozwoju funkcj: predyktywnej nauki c stosunkach międzynarodowycr,^:;. W tym kontekście można tutaj wskazać na osiągnięcia nur.u ewoiugon;3nc cyklicznego, zwłaszcza na dwie prace P. Kennedyego The Aur and Fal! o/ rńr G’tei Powers oraz E. Cibbona The Declinr una Fal! of tir Roman Empire Prezentują ont nowe podejście do obowiązujących metod badewccyck przeszłość, teraźniejszości i zdolności skutecznego prognozowania, zwłaszcza « wymiarze długiego cyklu.

Zwiększające się zainteresowaćir teor.ą długiego cyklu można w najwiękS.~\tn skrócie prowadzić do stwierdzenia u okresy wojen ^: pokoju, podobnie jak okresy polityczno-ekonomiczne; hegemonii, powfŁssjz x kilkuset sat v zyUicftyń faa&ćh (około 100*150 lat), kiedy to wzrastające potęg: zaanuja pono; dotychccascwtgc hegemona. W tej teorii przesłanką bycia wielkim mocarstwem jer. w istocie przemijanie, to jest powstawanie, wzrost i opadanie. Innym założeniem jest. i: itidrJtosć, a głównie państwa, gromadzą doświadczenia przetzlycfa pokoleń, aJe » tym procesie idą dalej, ucząc się i wyciągając wnioski z tego, co podpowiada itr. historia.

Jednakże, aby ten procei „uczenia się" z doświadczeń przeszłości był bardziej efektywny niż dotychczas, niezbędny wydaje się swoisty „kod operacyjny'" dc studiowania stosunków mięćzynarodcwycr. końce XX i progu XXI w. Tego rodzaju kod został rozwinięty w latach pięćdziesiątych przez szkołę realizmu politycznego do studiowania polityki zagranicznej : międzynarodowej fazy „zimnej wojny". Wów-czas to teoretycy stosunków międzynarodowych opracowywali modele symulacyjne zachowań się państw, głównie supermocarstw w- warunkach kryzysów, głównie w odniesieniu do możliwości użycia bron; jądrowej. Żałować jednak należy, że od czasów Morgcnthau‘a nie pojawiła się żadna rewolucyjni teoria, która zawierałaby laki operacyjny kod, adekwatny do zmienionych warunków międzynarodowych. Braki w tym zakresie utrudniają możliwości skutecznego prognozowania tal: w polityce międzynarodowej, jak i polityce zagranicznej państw’. Potwierdzają to wydarzenia schyłkowego okresu ..zimnej wojny”. Jest bowiem pewnyir. dysonansem faitl, iż wymienione uprzednio paradygmaty badawcze me rozwinęły’ w- zadowalający® stopniu swych predyktywnycn funkgi. Żaden z nich me przedstawił trafnej prognozy w tym zakresie, poza ogólnymi stwierdzeniami w- rodzaju: konsekwencją końca „zimne; wojny" jer. asymetryczny wymiar utraty niouars.wowości lub, że bipolarność może, aie nie* musi być przesłanką pokoju. Źader. ze znanych parndyg-

“ M. O C )’ I Si Ultrraliar. and World Pallsisi. ..Amsrłsan PoUliea.' Sarnct Revie»", Doc*tit*r

155

mtftcjA ruDrcrmj kaw o nonmiAcn widztkamodowtch..

matów nic był w lianie przewidzieć tego, co (i; stało, co się nie zdarzyło, a co moie i nastąpić.

* - Czy lo znacz)*, żr prognozy w zakresie polityki międzynarodowe} i stosunków | międzynarodowych nie mąją przyszłości? Przeciwnie. Teoretycy tej dyscypliny naukowej winni poświęcić tonu zagadnieniu znacznie więcej uwagi niż czynili do tej j pory. Dlatego też obecna dyskusja nad moiliwokium predyktywnymi nauki o sto-) suckucn międzynarodowych powinna koncentrować się nie na tym, że koniec

i „zimnej wojny" zaskoczył wszystkich, ale dlaczego tak się stało i w jakim kierunku będzie ewoluował przyszły kształt stosunków międzynarodowych.