skanuj0048 3

54

Rysunek 27. Budowa i rozwój pleśni Pcnicilliumgltiuaini (wg Palucha): 1 zarodniki (konidia). 2 -kiełkowanie zarodnika i rozwój grzybni. 3 rozwój trzonków konidialnych, 4 różne typy trzonków konidiuinych. 5 - otocznia z dojrzałymi workami (w przekroju). (> • worki z tworzącymi sic zarodni-kami workowymi (I. 2. 3.4 i 6 - powiększenie 5<)0x. 5 - powiększenie 300x)

grzybnia na ogół jest mniej puszysta i bardziej przyległa do podłoża. Konidia. podobnie ial: u Asjj ■ruilhr. powstaje bazyncfalnie tzr:. najstarsze komórki znaiiujr su* tut szczycie, a najmłodsze powstają pr/.cz odcinanie się części sterygim.

koza niekorzystną działalnością pleśni polegającą na powodowaniu psucia żywności, wieic gatunków pieśni z rodzaju Pcnicillium znalazło praktyczne zastosowanie w przemyśle żv\vnoś<*iowvm ^: farmneeutycznyn |    J eniestosowana jes u protlukr,. seta ł.oaucio:.. .. i cm-

eillium camenwert do produkcji sera Camembert. Pcnicillium glauber używana była do produkcji kwasu cytrynowego drogą fermentacyjną. Znane są również gatunki szkodliwe dla zdrowia, takie jak np. Pcnicillium rubrum wytwarzający toksyny lub Pcnicillium ishmdicum wytwarzający substancje rakotwórcze (aflatoksyny).

RODZAJ ASPERGILLUS, (ir/yby należące do lego rodzaju mają grzybnię wielokomórkowi!, podzieloną poprzecznymi przegrodami septami.

Rysunek 28. Typy owocni różnych gatunków pleśni Aspergillus (wg Palucha): 1 Aspergillus iv-pens, 2-A. ccliniulatus, 3 - A. rcsiricius, 4 -A. ita-conicus; po w. 300x

Strzępki konidialne konidiofory są nie rozgałęzione, rozszerzone na końcu i zaokrąglone. Na tym zakończeniu konidiofora umieszczone są sterygmy w jednym lub w dwu rzędach, a na nich powstają bazypctalnie konidia (rys. 2X). Młoda grzybnia jest biała, a z czasem staje się bnjzowa.

Wśród pleśni z rodzaju Aspergillus spotyka się gatunki pożyteczne i szkodliwe w przemyśle spożywczym.

Aspergillus niger to pleśń o bru-natnoczarnej lub czarnej barwie grzybni. Tworzy sterygmy w dwu rzędach.

Wytwarza wiele enzymów i dlatego wyselekcjonowane szczepy znalazły zastosowanie w produkcji preparatów amylolityc/.nych, proteolitycznych i pcktolitycznych. Niektóre z nich mają zastosowanie w produkcji kwasu cytrynowego.

Aspergillus glaucus często występuje na produktach żywnościowych. Wytrzymuje duże stężenia cukru i dlatego rośnie na dżemach, a także bywa spotykany na tytoniu i tekstyliach.

Aspergillus fiavus i Aspergillus oryzttc należą do gatunków wytwarzających wiele enzymów, ale niektóre szczepy wytwarzają aflatoksyny.

Do chorobotwórczych pleśni z rodzaju Aspergillus należą: a) Aspergillus fumigatus wywołujący choroby płuc. tzw. aspergillozy b; Aspergillus cuivaius wywołujący choroby uroom cieiąl. c) Aspergillus ochruceus rozwijający się na zbożu i wytwarzający toksyczni dia kurcząt i szczurów ochratoksynę.

Do klasy Ascomycetes należy wiele pasożytów roślin, m.in. popuiamy pasozy zbóż spon/sz (Cltnńceos purnureo' oraz nic • ^!-''ssorhl/wtvs fulwr rozwijała si v pasteryzowanymi konserwami <>woe<>wyc.

Ponadto w klasie Ascomycetes znajdują się rodziny obejmujące jadalne grzyoy owocnikowe spożywane przez ludzi lub będące surowcem przemysłu spożywczego. Należą do nich następujące gatunki (rys. 29):

■ Rodzina smardzowatc - Morchellaceae

Smardz jadalny - Morchella esculenta