Skana

odcinków DNA

Renlikon ^odcinek DNA podlegający ¹    replikacj i j ako j edna całość

nić DNA wraz z towarzyszącymi jej białkami, tworząca jedną

nieprzerwaną i nierozgałęzioną Chromosom ,,,    , .

całosc i jako całosc wędrująca z

komórki macierzystej do komórki potomnej

replikonem jest cały chromosom lub plazmid bakteryjny

w chromosomie występują tysiące replikonów*

ok. 0,5-10 min par zasad; od kilkuset do kilku tysięcy genów

od kilku min do kilkuset min par zasad (u człowieka — od 50 do ponad 250 min p.z.), setki lub tysiące genów

Genom

całość informacji genetycznej zawartej w komórce (lub w określonej organelli)

przeważnie jeden chromosom, od kilkuset do kilku tysięcy genów

od 1 do ok. 2000 chromosomów, tysiące genów⁸, od kilku min do kilkuset mld par zasad

29. Omów proces replikacji. ą

Replikacja DNA to proces, w którym podwójna nić DNA (podwójna helisa) ulega skopiowaniu. Replikacja jest semikonserwatywna (półzachowawcza) - w każdej z dwóch uzyskanych podwójnych nici DNA będzie jedna nić macierzysta i jedna nowa. Nie licząc niewielkiego prawdopodobieństwa (ok. 1 błąd na 10⁹ nukleotydów, dla porównania błąd transkrypcji -1 na 10⁴) wystąpienia błędu obie cząsteczki DNA będą identyczne.

Szczegóły procesu

Kopiowanie podwójnej helisy DNA jest procesem złożonym. Proces dzieli się na fazy inicjalizacji, wydłużania i terminacji. W kolistych cząsteczkach DNA replikacja rozpoczyna się w miejscu inicjacji, o długości ok. 200-300 par nukleotydów. Miejsce to oznacza się skrótem ori od ang. origin. W liniowych chromosomach aktywnych przebiegać może wiele (tysiące) jednoczesnych procesów replikacji. Aby replikacja przebiegła prawidłowo, podczas rozdzielenia obu nici nie może dojść do zaburzenia ich struktury podstawowej (I-rzędowej). Muszą także zostać spełnione następujące warunki:

•    Matryca DNA musi zostać dokładnie odczytana,

•    Dostępna musi być odpowiednia ilość wolnych nukleotydów

•    Podczas procesu musi zostać zachowana komplementamość nici.

Na koniec musi dojść do terminacji replikacji, ewentualnego uzupełnienia braków na końcu nowopowstałego łańcucha i połączenia nowego łańcucha z łańcuchem macierzystym w helisę. U bakterii zakończenie replikacji następuje niemal automatycznie (po skopiowaniu całego kolistego DNA, który jest pojedynczym replikonem). U eukariotów miejsc replikacji (replikonów) jest wiele. Terminacja replikacji następuje w momencie ukończenia procesów przebiegających jednocześnie w różnych miejscach replikujących się cząsteczek DNA. Do terminacji dochodzi, gdy widełki replikacyjne replikonu natkną się na specjalną sekwencję terminacyjną. Proces replikacji niekolistych (eukariotycznych) cząsteczek DNA wiąże się z problemem wolnych zakończeń powstających cząsteczek DNA. Zakończenia te, zwane telomerami składają się z krótkich wielokrotnie powtórzonych sekwencji. Replikazy