socjologia001

■W-

i&ir¹ : 1? r'%:.

"•!i^T

. \Vr\

•M-

#

&

M

m

'■ x\.

■m

‘ 'tr

w

■M;

'3

Od wartości postmaterialistycznych

DO MATERIALISTYCZNYCH - CASUS POLSKI

"slr-iic|i, w systemach wailuśei i s|imsii|i!h li spiawim sniu whul/y lin świiTic /.iiilitny to, /usiiiliili vn i /\ * t liluhu , u/mu /•>|]ii .'■ > hud/cnie w skiili gluliol nej od społeczeństw tradycyjnych przez modernizujące się do postmodernistycznych, choć proces ten nie musi przebiegać w pchli linearnie. Wymienione typy społeczeństw różnią się pod wzglądem ekonomicznym, dominujących wartości oraz rodzaju władzy.

W społeczeństwach tradycyjnych dominuje gospodarka ekstensywna. Normy kulturowe bardzo silnie podkreślają potrzeby kooperacji wśród osób nawet luźno spokrewnionych i spowinowaconych, sąsiadów i starych przyjaciół, co umożliwia przetrwanie w systemach pozbawionych wyspecjalizowanych instytucji zabezpieczeń społecznych. Normy religijne i wspólnotowe odgrywają ważną rolą i ich przestrzeganie decyduje niejednokrotnie o możliwości przetrwania. Władza ma charakter tradycyjny.

W społeczeństwach zmodernizowanych, przemysłowych, gospodarka jest nastawiona na wzrost ekonomiczny. Zmiany technologiczne i ich akceptacja sąjednym z warunków osiągania wzrostu. Tracą na znaczeniu i prawie zanikają wiązi społeczne regulowane przez tradycyjne normy. Powstają wyspecjalizowane instytucje zapewniające jednostkom przetrwanie, opiekuńcza rola państwa poszerza się, obejmując różne sfery życia. Władza przybiera charakter racjonalno-Iegalnej.

W społeczeństwach postmodernistycznych naczelnym celem staje sią maksymalizacja indywidualnego dobrostanu (well-being). Zależy on w dużej mierze od subiektywnych czynników. Zachowania ludzkie są w mniejszym stopniu zdominowane przez ekonomiczną konieczność zdobywania jedzenia, ubrania itd., a w większym przez chęć osiągnięcia wyższej jakości życia. Cc- 1 77