str0080

micznymi twarzy nerw twarzowy unerwia mięsień zwieracz okrężny oka i zwieracz okrężny ust.

Oprócz włókien ruchow'ych nerw twarzowy zawiera pewną liczbę włókien wegetatywnych, zaliczanych do układu przywspółczulnego. Biorą one początek w jądrze ślinowym mostu i po opuszczeniu pnia mózgu biegną do odpowiednich zwojów. Aksony komórek znajdujących się w tych zwojach unerwiają gruczoły Izowe i gruczoły śluzowe w'jamie nosowej oraz ślinianki podżuchwowe i podjęzykowe.

Ponadto w nerwie twarzowym znajduje się pewma liczba włókien aferen-tnych przekazujących impulsy z receptorów w unerwianych przez nerw VII mięśniach twarzy do odpowiednich ośrodków czuciowych.

Nerw statyczno-sluchowy (VIII)

Nerw' statyczno-sluchowy składa się właściwie z dwóch odrębnych nerwów — ślimakowego i przedsionkowego. Pierwszy jest związany z narządem słuchu, drugi — z narządem równowagi.

Podobnie jak wszystkie nerwy o funkcjach sensorycznych, nerw ślimakowy ma zwój poza ośrodkowym układem nerwowym, zwany zwojem spiralnym ślimaka. W zwoju tym znajdują się neurony aferentne I rzędu, których dendryty docierają do komórek rzęsatych w uchu wewnętrznym, a aksony wchodzą do mostu i kończą się w jądrach ślimakowych,¹ grzbietowym i brzusznym, gdzie tworzą synapsy z neuronami II rzędu.

Ciała komórkowe neuronów I rzędu nerwu przedsionkowego znajdują się w zwoju przedsionka. Dendryty tych neuronów kontaktują się z receptorami narządu równowagi w uchu wewnętrznym, aksony zaś wchodzą do mostu i kończą się w jądrach przedsionkowych.

Budowie i czynności drogi słuchowej i układu równowagi poświęcamy więcej miejsca w rozdziale 5 (s. 218-220) i rozdziale 6 (s. 277).

Nerw język owo-gar dl owy (IX), błędny (X) i dodatkowy (XI)

Bliskie sąsiedztwo oraz podobne funkcje tych trzech nerwów powodują, że są one zwykle omawiane wspólnie. Czynności spełniane przez te nerwy dzielimy na: czuciowe, ruchowe i wegetatywne; wśród tych ostatnich : rozróżniamy czynności trzewno-ruchowe (tj. związane ze skurczami j mięśni narządów wewnętrznych) i wydzielnicze. Do czynności czuciowych omawianych nerwów należy głównie czucie trzewne i smak.

Impulsy czucia trzewnego są przewodzone przez nerwy językowo--gardlowy i błędny. Pierwszy unerwia czuciowo błony śluzowe gardła i krtani oraz tylną część języka, drugi — gardło, krtań, tchawicę, przełyk i narządy jamy brzusznej. Zakończenia czuciowe obu tych nerwów znajdują się także w ścianach naczyń krwionośnych i odbierają informację z receptorów wrażliwych na zmiany ciśnienia krwi lub na stopień rozciągnięcia ściany naczyniowej przez krew zawartą w naczyniu. Ciała neuronów afe-

80