str0109

Rozdział 4

Procesy czynnościowe w neuronach.

Przekaźnictwo synaptyczne

4.1,    Właściwości fizykochemiczne neuronu

Neurony są komórkami pobudliwymi. Oznacza to, że pod wpływem różnych czynników fizycznych i chemicznych powstają w nich procesy czynnościowa. Rozróżniamy dwa stany czynnościowe neuronu-pobudzeniei hamowanie. Przez pobudzenie neuronu rozumiemy powstanie w nim impulsu nerwowego i przejście tego impulsu po włóknach nerwowych, natomiast przez hamowanie - obniżenie pobudliwości neuronu, czyli jego zdolności reagowania na właściwe podniety.

Impulsy nerwowe powstają w ciele komórkowym neuronu i następnie są przewodzone wzdłuż aksonu do zakończeń synaptycznych. Tak jest w ośrodkowym układzie nerwowym, w neuronach czuciowych bowiem impulsy powstają w receptorach i biegną następnie przez całą komórkę. 0 sprawach tych będziemy mówili w rozdziale 5.

W wyniku złożonych procesów fizykochemicznych, W'yw'olanych przez te impulsy, w synapsach dochodzi do powstania stanu czynnościowego - pobudzenia lub hamowania w następnym neuronie. Rodzaj stanu czynnościowego zależy od tego, czy powstał on w wyniku zadziałania synaps pobudzających czy hamujących.

4.1.1.    Błona komórkowa neuronu —

jej rola w stanach czynnościowych

Całą komórkę nerwową, tj. ciało komórkowe (perikarion) i wypustki, otacza błona komórkowa (rys. 52) składająca się z trzech warstw. Warstwę zewnętrzną i wewnętrzną tej błony tworzą związki tłuszczo-wate, natomiast warstwa środkowa jest zbudowana z substancji białkowych. Błona neuronu nie tylko mechanicznie oddziela cytoplazmę od środowiska pozakómórkowego, lecz także wykonuje ważne czynności niezbędne do prawidłowego funkcjonowania komórki nerwowej, w szczególności do powstania i przewodzenia impulsu nerwowego.

Błona neuronu, podobnie jak innych komórek, jest błoną półprze-puszczalną. Oznacza to, że cząsteczki różnych substancji chemicznych prze-

109