Tablica Mendelejewa 5

Typowe cechy metali i niemetali

Cecha	Metale	Niemetale	Wyjątki, uwagi
Przewodnictwo elektryczne	dobre przewodniki	bardzo złe przewodniki (izolatory)	przewodnictwo zależy od wyboru I odmiany alotropowej
Stan skupienia	kowalne ciała stałe^a	kruche ciała stałe (S, P), gazy (H2,02), ciecze (Br2)	rtęć — ciecz; niektóre metale są 1 mało kowalne (Bi, Os)
Barwa	srebrzysta	bezbarwne lub barwne, nigdy nie srebrzyste	Au i Cu, Cs — metale barwne; : niektóre metale są szare (Pb, W) |
Elektro- ujemność	mała	duża	elektroujemność złota (w skali Paulinga) jest większa niż fosforu |
Najczęściej tworzone jony	kationy	aniony	metale na wyższych stopniach utlenienia tworzą też aniony (C1O4^2-, Mn04“, A1CLO

^a Niektórzy uważają tę cechę za ważniejszą niż przewodnictwo elektryczne — wśród polimerów i związków jonowych są substancje dobrze przewodzące prąd, ale nie mają one właściwości mechanicznych takich jak metale. ■

Porównanie właściwości różnych klas metali

Pier wiastki	Przy kłady	Stopnie utlenienia	Najczęstsza postać jonów w roztworze wodnym	Tworzone tlenki |
Metale bloku s	Na, Ca	praktycznie zawsze stały: +1 (litowce) lub +2 (berylowce)	uwodnione kationy (woda jest w nich związana stosunkowo słabo)	krystaliczne, jonowe, j białe, z wodą reagują 1 dając zasady
Metale bloku p	Al, Sn, Pb	dominuje jeden lub dwa stopnie utlenienia	uwodnione kationy (np. [A1(H20)6]^3+) lub aniony tlenowe	krystaliczne, jonowe, ^1na ogół białe, zazwyczaj amfoteryczne
Metale bloku d	Mn, Cu	często liczne, zależne od metalu (np. od +2 do +7 dla Mn)	na niższych stopniach utlenienia (+2 i +3) uwodnione kationy, na wyższych — aniony tlenowe (np. MnO^, CrC>4^2_)	na niższych stopniach 1 utlenienia —jonowe; na wyższych niekiedy mole-J kulame (Mn207, OSO4) |
Metale bloku/	Ce, Nd, Pu	różne, ale zazwyczaj dominuje +3 (wyjątki: Th-Am)	zwykle silnie uwodnione kationy, np. Nd(H20)9^3+, niekiedy aniony tlenowe (np. uraniany)	różnobarwne tlenki jonowe, zasadowe lub ^!niekiedy amfoteryczne ]

Rodzaje prostych związków binarnych^a

Kategoria połączeń	Pierwiastki	Składniki sieci krystalicznej	Właściwości	Przykłady J
Jonowe	metale bloku s	kationy metalu i aniony niemetalu	białe, kruche, krystaliczne, przezroczyste ciała stałe	LiH, CaC2, Li3N, CaO, NaCl
Między węzłowe	metale przejściowe	atomy niemetalu wbudowane pomiędzy atomy tworzące sieć krystaliczną metalu	ciała 0 właściwościach zbliżonych do metali, niestechiomet-ryczne (choć pewne proporcje mogą być preferowane)	PdH,, LaH,, „FegN”, „Cr2N”,] „Ta2C”
Kowalen cyjne	niemetale	dobrze wyodrębnione cząsteczki	gazy, lotne ciecze lub lotne ciała stałe, niektóre wykazują właściwości kwasowe lub zasadowe	HF, H20, NH3, ! CH4, NO, C02, | sf6,pci3
		trójwymiarowe sieci	ciała stałe, niekiedy b. twarde	SiC, BN, Si02 \

⁰ Stosuje się do wodorków, węglików i azotków, a także tlenków; w przypadku halogenków w zasadzie nie występuje kategoria związków międzywęzłowych.