OD... i DO CZYTELNIKÓW
Ry s. 2. PÅ‚ytka testera od strony druku
Ryt. 3. Płytka testera od strony elementów
Tranzystorów mocy w układzie Dariingtona nie można sprawdzić tradycyjną metodą przez pomiar omomierzem, co wynika z budowy wewnętrznej układu (dwa złącza B-E są w nim połączone szeregowo, więc w sprawnym tranzystorze omomierz zawsze wskaże nieskończoność). Przedstawiony tu bardzo prosty tester (rys. 1) rozwiązuje ten problem.
Polaryzację badanego tranzystora wybieramy podwójnym przełącznikiem $1 (na rysunku ustawiony w pozycji n-p-n, dla tranzystorów p-n-p połączenia narysowane są liniami przerywanymi - połączone zestyki 2-3 i 5-6). W obwodzie bazy znajduje się przełącznik dwusta-bilny S2, po wciśnięciu którego badany tranzystor zostaje spolaryzowany napięciem z dzielnika R1+R2. Włączone w obwód kolektora dwie diody sygnalizują stan tranzystora.
Dioda D1 (zielona) sygnalizuje poprawność tranzystora p-n-p, dioda D2 (żółta) - tranzystora n-p-n. Układ jest zasilany połączonymi szeregowo bateriami R6 -1,5 V lub dwoma akumulatorami NiCd 1,2 V.
Po ustawieniu przełącznika S1 w pozycji np. p-n-p, włożeniu badanego tranzystora w gniazdka, a następnie naciśnięciu przełącznika S2, tranzystor zostaje wysterowany. Przy sprawnym tranzystorze zaświeca się dioda D1. Przebite złącze K-E powoduje również świecenie tej diody, ale przy wyłączonym przełącznlcu S2. W razie odwrotnego włączenia złącza B-E tranzystora dioda nie świeci. Badając tranzystor n-p-n, przełącznik S1 ustawiamy w drugie położenie. Układ działa tak samo. Przy sprawnym tranzystorze n-p-n świeci się żółta dioda D2.
Tester może służyć do Identyfikacji złącz nieznanego tranzystora Dariingtona. Jeśli w pozycji p-n-p przełącznika S1 włożenie nieznanego tranzystora powoduje zaświecenie żółtej diody niezależnie od polaryzacji złącza B-E, jest to tranzystor n-p-n. Jeśli w pozycji n-p-n świeci się dioda zielona niezależnie od polaryzacji złącza B-E, jest to tranzystor p-n-p.
W wykonanym testerze wykorzystano miniaturowy, podwójny przełącznik dwupozycyjny, gniazda pomiarowe wykonano z metalowych końcówek długopisów starego typu. Aby zapewniały dobry styk z wyprowadzeniami tranzystora, należy je uprzednio wypalić z tuszu w płomieniu.
Na rys. 2 przedstawiono płytkę drukowaną testera, a na rys. 3 - widok płytki od strony elementów.
W testerze można zastosować diody D1 i D2 dowolnych typów, ale o podanym kolorze świecenia, maksymalny dopuszczalny prąd przewodzenia wynosi 30 mA. Przy zasilaniu układu modelowego napięciem 3,3 V (nowe baterie) i włożeniu tranzystora mocy oh21E ■3500, prąd kolektora i diody wynosi 16+19 mA, spadek napięcia na rezystorze R3 wynosi 0,32+0,38 V.
Krzysztof świderski