Transport przez błony biologiczne

Rodzaj transportu

Transport przez błony biologiczne

Opis

Transportowane cząsteczki przykłady

Bierny, pasywny (dyfuzja prosta), zgodny z gradientem stężeń

zachodzi dzięki różnicy stężeń transportowanej substancji po obu stronach błony, nie wymaga nakładu energii, zachodzi w dwu-warstwie lipidowej błony

tylko małe cząsteczki o charak^ niepolarnym (tlen, dwutlenek węg|_aj polarnym, lecz niemające ładunku _eu trycznego (woda, mocznik)

- przykładem może być osmoza, L-r₀. polega na przechodzeniu cząsteczek wc przez błonę półprzepuszczalną ze środc wiska o niższym stężeniu do środowi o wyższym stężeniu substancji osmotyczr czynnych, np. sacharozy; po umieszczę komórki roślinnej w roztworze hipertonk nym zachodzi plazmoliza, czyli obkurczc nie się i odstawanie cytoplazmy wre z błoną komórkową od ściany komórke wej na skutek wypływu wody z komórki

Bierny wspomagany (dyfuzja wspomagana) zgodnie z gradientem stężeń

błe-

Uwaga: Białka i inne makrocząsteczki wymagają odmiennych mechanizmów transportu (por. egzocytoza)

Czynny, aktywny, wbrew gradientowi stężeń

Dyfuzja prosta

Transporl

aktywny

© ©

zachodzi przez białkowe kanały błonowe, które są swoiste dla pewnych jonów; komórka otwiera kanały w zależności od potrzeb

zachodzi za pośrednictwem białek przenośnikowych, które łącza się z transportowaną cząsteczką po jednej stronie błony, przenoszą ją na drugą stronę, uwalniają ją i wracają do swego pierwotnego stanu

wymaga dostarczenia energii z hy drolizy ATP; niezbędne są białko we przenośniki

- polarne lub naładowane cząsteczki, ny, np. kanały dla jonów K⁺ i Na⁴ w nie komórek nerwowych

np. tzw. pompa sodowo-potasowa (w_y rzuca na zewnątrz komórki, jony Na cytoplazmy wtłacza jony K~)