57. Jak dzieli się elektryczne źródła światła?
Elektryczne źródła światła dzieli się wg sposobu wytwarzania światła na trzy grupy: temperaturowe, luminescencyjne i mieszane.
Do pierwszej grupy należą: żarówki i lampy łukowe.
Do drugiej grupy zależą wyładowcze źródła światła, a więc: lampy fluorescencyjne (świetlówki), lampy indukcyjne (najnowsze źródła światła), lampy rtęciowe, metalohalogenowe, ksenonowc, sodowe.
Do trzeciej grupy zaliczane są: lampy rtęciowo-żarowc.
58. Jaki jest podział żarówek pod względem zastosowania?
Pod względem zastosowania żarówki dzieli się na:
a) żarówki do ogólnych celów oświetleniowych:
- żarówki głównego szeregu: przezroczyste, matowane, opalizowane, mleczne, barwne, kryptonowe;
- żarówki halogenowe;
- żarówki specjalnego kształtu: fasonowe, dekoracyjne, zwierciadlane.
b) żarówki specjalne:
- żarówki sygnałowe do celów informacji i sygnalizacji świetlnej w teletcchnice, energetyce, w transporcie kolejowym i wodnym, w urządzeniach automatyki przemysłowej itp.
- żarówki samochodowe: projektorowe, dwuświatłowe o symetrycznym i asymetrycznym świetle mijania, konwencjonalne i halogenowe, pomocnicze jedno i dwu światłowe, kontrolne i sygnalizacyjne;
- żarówki kolejowe;
- żarówki miniaturowe: górnicze, rowerowe, do skal radiowych, do latarek, z soczewką centrowane o ściśle określonym położeniu żarnika;
- żarówki fotograficzne i projekcyjne: do rzutników i mikroskopów, do zdjęć fotograficznych, do powiększalników do projektorów wąskotaśmowych halogenowe, błyskowe jedno- i wielokrotne.
Podstawowymi parametrami żarówek głównego szeregu zasilanych napięciem 220 V są:
• typ trzonka E14 lub B15 o mocy: 15, 25, 40, 60 W;
• typ trzonka E27 lub B22 o mocy: 40, 60, 75, 100, 150, 220 W;
• typ trzonka E40 o mocy: 300, 500, 1000 W.
Żarówki lub inne źródła światła (świetlówki lampy wyładowcze), umieszczane w oprawie wysyłają podczas świecenia pewną ilość światła zwaną strumieniem świetlnym. Strumień świetlny <j) mierzy się w lumenach (lm). Miarą jasności oświetlenia powierzchni jest natężenie oświetlenia E, którą mierzy się w luksach (lx), przy czym 1 lx = 1 lm/m2.
Natężenie oświetlenia jest to iloraz strumienia świetlnego (lm) padającego na powierzchnię oświetlaną do pola tej powierzchni wyrażonej w metrach kwadratowych (m2). Zwykle wyznacza się średnic natężenie Ea.
Sprawność oświetlenia r| określa, jaka część strumienia pada na podłogę - zależy od rodzaju oprawy, wysokości pomieszczenia, współczynnika odbicia i sufitu (r| = 0,4+0,8).
Według normy minimalne średnie natężenie oświetlenia wynosi:
• dla pomieszczeń mieszkalnych 200+300 lx
• dla łazienek i toalet 100 lx,
• dla kuchni 200 lx
• dla korytarzy i klatek schodowych 50+100 lx.
W czasie eksploatacji urządzeń oświetleniowych są konieczne następujące zabiegi konserwacyjne:
• wymiana zużytych źródeł światła;
• czyszczenie oraz wymiana zużytych opraw oświetleniowych;
41