Tablica 36. Przyrządy do pomiaru temperatury i zakresy stosowania
Zasada działania |
Rodzaj |
Zakres °C | ||
stykowe |
JL 0 = 1 ■a |
zmiana barwy |
folie, lakiery |
-20 - +80 |
rozszerzalność cieczy |
szklane |
-50 + +600 | ||
manometryczne |
-50 + +600 | |||
rozszerzalność ciał stałych |
bimetalowe |
-50 + +400 | ||
elektryczne |
zmiana rezystancji (oporność) |
platynowe niklowe miedziane półprzewodnikowe |
-200 + +800 -50 + +120 -50 + +180 -50 + +250 | |
termoelektryczne (termopary) |
PtRh-Pt NiCr-Ni Fe-konstantan miedź-konstantan chromel-alumel |
0 + +1300 0 + +1000 -200 + +700 -200++500 -200 ++1300 | ||
bezstykowe |
pirometry |
promieniowania całkowitego |
+400 ++2500 | |
monochromatyczne |
+400 + +3500 | |||
barwowe |
+800 + +2800 |
Termometry bimetalowe są stosowane rzadko, spotyka się je tylko w urządzeniach grzewczych centralnego ogrzewania i gospodarstwie domowym. Zalety: prosta budowa. Wady: mała dokładność, tendencje do starzenia się.
Termometry manometryczne są stosowane tam, gdzie odczyt temperatury następuje w miejscu pomiaru lub niewielkiej odległości ograniczonej długością kapilary.
W razie konieczności odczytu temperatury z większej odległości można zastosować nadajnik potencjometryczny i wskaźnik dodatkowy. Zalety: wysokie dopuszczalne ciśnienie statyczne w miejscu pomiaru do 6 MPa, możliwość odczytu ze stosunkowo dużej odległości, możliwość zabudowania wskaźników w odległości do 40 m od czujnika, możliwość zabudowy we wskaźniku temperatury nadajnika potencjometrycznego, który można wykorzystać do zdalnego dodatkowego wskazywania temperatury, możliwość zabudowy na wskaźniku styków do sygnalizacji przekroczenia nastawionych temperatur. Wady: stosunkowo duża bezwładność cieplna, a zatem ograniczone możliwości stosowania do procesów o powolnych zmianach temperatury, dość duży błąd pomiaru, przeciętnie 2,5%.
Termometry oporowe są stosowane do zdalnego pomiaru lub regulacji temperatury. Produkowane rodzaje termometrów oporowych 100 lub 500 Q; platynowe Pt, niklowe Ni, miedziane Cu i półprzewodnikowe, różnią się dopuszczalnym zakresem stosowania oraz jednostkową zmianą rezystancji (na jednostkę temperatury). Pomiar temperatury tennometrem oporowym sprowadza się do pomiaru rezystancji czujnika termometrycznego.
Najczęściej stosuje się logometryczne układy pomiarowe lub mostkowe ze wzmacniaczem elektronicznym. W przypadku konieczności pomiaru w wielu punktach można stosować jeden miernik z przełącznikiem wielopunktowym, w przypadku rejestracji można stosować wielopunktowe rejestratory.
Do pomiarów o wymaganej dużej dokładności stosuje się mostki zrównoważone i kompensatory ze wzmacniaczami elektronicznymi. Zalety: duża dokładność parametrów w czasie, możliwość uzyskania dużej dokładności 0,5 4- 1,5%, możliwość przeniesienia informacji o temperaturze na duże odległości (z zastosowaniem układów elektronicznych - nieograniczone). Wady: duża wrażliwość na drgania, duża pojemność cieplna, konieczność stosowania w układzie źródła prądu stałego.
Termometry termoelektryczne-terinopary są stosowane do zdalnego pomiaru lub regulacji temperatury. Produkowane są następujące rodzaje termometrów-termopar:
• platyna - rod - platyna (PtRh-Pt),
• nikielchrom - nikiel (NiCr - Ni),
• żelazo - konstantan (Fe - CuNi),
• miedź - konstantan (Cu - CuNi),
329