Untitled10(4)

44

Robert J. Barro

Kiedy pracowałem na wydziale ekonomii w Chicago, miałem w gabinecie tabliczkę z napisem: ..Proszę o niepalenie. z wyjątkiem Boba Lucasa”. Warto było przecierpieć kłęby dymu. by porozmawiać z Bobem, czego nie dało się powiedzieć o żadnym innym ekonomiście-palaczu. Obyczaj ten korespondował z moim poglądem, że wybór Boba do Nagrody Nobla był wspaniałym pomysłem. którego realizacji od kilku lat spodziewała się większość ekonomistów.

Wkład Boba do makroekonomii w latach 1970. systematycznie wpływał na ewolucję centralnych rozwiązań. Prócz tego. wywierał on na swoich krytyków, głównie keynesistów. równie wielki wpływ, jak na swych zwolenników, którzy reprezentowali głównie podejście oczyszczających się rynków czy równowagi.

W kilku kluczowych artykułach opublikowanych od 1972 do 1975 r.. Bob zastosował wnioski Johna Mutha na temat racjonalnych oczekiwań do monetarnych teorii cyklu koniunkturalnego. Poprzednie analizy opierały się na uproszczonych modelach krzywej Phillipsa. w którychjwyższa inflacja mechanicznie prowadziła do niższego bezrobocia i wyższego wzrostu gospodarczega|Teo-rie te zakładały jednak, że robotnicy i firmy nie wykorzystują łatwo dostępnej informacji, a w konsekwencji - raz za razem popełniają te same błędy. Na przykład, zakładano, że wyższa inflacja Zwiększa chęć pracy u pracowników, którzy dają się oszukiwać, ciągle wierząc, że ich płace są warte więcej niż w rzeczywistości.

Wjeoriijłoka. kiedy oczekiwania są kształtowane w sposób racjonalny, ludzie mogą być przejściowo zdezorientowani przez niespodzianki monetarne. (Racjonalne oczekiwania to nie to samo. co pełna informacja czy umiejętność doskonałego przewidywania). W szczególności, nieoczekiwany wzrost ilości pieniądza i ogólnego poziomu cen może przejściowo skłonić pracowników do błędnego mniemania, iż ich płace w wyrażeniu realnym

\i a Ą

v y www.cedewu.pl    X

.tir'.???;

^:t-Z; -ii.:

mm

Nic świętego wzrosły. Podobnie też. producenci mogą być przekonani, że c ny towarów, które sprzedają, wzrosły w relacji do cen innych towarów. Tymi kanałami bodziec monetarny może wywołać przejściowy boom. który jednak musi się skończyć wkrótce po tym. jak dostrzeżone zostaną błędy w oczekiwaniach.

W teorii w starym stylu, systematyczna Zależność odwrotnej proporcjonalności (trade-off) pomiędzy inflacją i bezrobociem oznaczała, że władza monetarna odgrywa kluczową rolę w precyzyjnym sterowaniu gospodarką. Nowe ujecie teoretyczne ma zasadniczo odmienne implikacje, ponieważlpolityka monetarna działa głównie wtedy, gdy zaskakujgjktad też nie wystarczy wydrukować większą ilość banknotów w okresach osłabienia koniunktury i mniejszą - gdy koniunktura się poprawia. Fakt. że taka polityka jest oczekiwana, w dużej mierze neutralizuje efekty realne, co w 1975 r. zostało udowodnione w ważnym artykule Toma Sargenta i Neila Wallace*a.¹⁵

Niestety, najłatwiejszym sposobem dostarczenia niespodzianek przez władze monetarne jest zachowanie kapryśne, polityka. która pociąga skutki realne, ale szkodliwe. Dlatego też. ważny wniosek z teorii Lucasa mówi. że bank centralny powinien porzucić myśl o precyzyjnym sterowaniu i skoncentrować się na długofalowym celu niskiej i stabilnej inflacji. Rezerwa Federalna i inne główne banki centralne w dużym stopniu przyjęty ten cel w początku lat 1990. i ta zmiana w polityce przyniosła bardzo dobre efekty.

Tytułem dygresji dodam, że pierwsza praca teoretyczna Boba na temat racjonalnych oczekiwań. ..Expectations and the Neu-trality of Money" ukazała się w 1972 r. w specjalistycznej publi-¹⁵ Thomas J. Sargent i Neil Wallace. ..Rational Expectations. the Optimal Monetary Instrument, and the Optional Money Supply Rule". Journal of Political Economy. 83. kwiecień 1975. s. 241-254.

mvw.cedewu.pl