w048

Ratownictwo medyczne w wypadkach masowych

nom rozpoznania swoich najbliższych, jak również i do innych szpitali, w których członkowie rodzin poszukują swych krewnych.

Rzecznik szpitala odpowiada za przekazywanie do publicznej wiadomości informacji przygotowanej przez dyrektora szpitala lub ordynatora SOR. Oprócz kierownictwa szpitala jest on jedyną osobą udzielającą wywiadów. Bez upoważnienia rzecznika dziennikarze nie mają prawa wstępu do SOR lub innych oddziałów szpitala.

Organizacja pracy SOR

W czasie gdy pracownicy socjalni, rzecznik i dyrektorzy szpitala zajmują się sprawami zewnętrznymi, zespół SOR wykonuje działania medyczne na rzecz ofiar zdarzenia. Na rannej zmianie kierującym pracą powinien być sam ordynator SOR lub wyznaczony przez niego lekarz. W czasie wieczornej i nocnej zmiany kierującym powinien być dyżurny starszy chirurg, jednak gdy katastrofa ma charakter chemiczny, toksykologiczny lub biologiczny, funkcję tę powinien pełnić doświadczony lekarz, specjalista z zakresu chorób wewnętrznych.

Kierujący pracą oddziału określa zadania i zakres odpowiedzialności lekarzy. Jest koordynatorem zabiegów lekarskich, określa priorytety operacji, wyznacza oddziały, na które przenosi się chorych poza SOR. Działa on na podstawie informacji dostarczonych przez przełożoną pielęgniarek szpitala.

Decyzje kliniczne podejmowane są przez zespół lekarski przy łóżku chorego i weryfikowane przez kierującego. Wszystkie istotne decyzje, zwłaszcza dotyczące czasu przebywania pacjenta na oddziale, muszą być przez niego zatwierdzone. Ruch pacjentów w SOR ma przepływ jednokierunkowy: każdy pacjent może być zwolniony z oddziału tylko za zgodą kierującego jego pracą. Głównym zadaniem starszego lekarza w SOR podczas MCI jest określenie miejsca dalszego leczenia pacjenta i przekazywanie informacji kierownictwu szpitala.

Podczas „obsługi” MCI główną odpowiedzialność za utrzymanie właściwego poziomu wykonywanej pracy ponoszą kierujący SOR i dyżurna pielęgniarka oddziałowa. Pielęgniarka oddziałowa SOR lub dyżurna przełożona pielęgniarek odpowiadają za wyznaczenie zadań i kierowanie zespołem pielęgniarek. Dyżurna pielęgniarka oddziałowa wraz z lekarzem kierującym oddziałem odpowiadają też za re-triage i oboje ponoszą odpowiedzialność za kierowanie diagnostyką i leczeniem.

Chociaż nowoczesna metoda leczenia urazów oparta jest na koncepcji ATLS, to w przypadku MCI podstawą są działania oparte na stosowaniu zasad algorytmu ABC, a niekoniecznie protokołów ATLS. Do kierującego należy wybór priorytetów medycznych. W okresie największego obciążenia SOR wieloma ofiarami wypadku ogranicza się wykonywanie zdjęć RTG, można tego dokonać z opóźnieniem (RTG kręgosłupa szyjnego, klatki piersiowej, miednicy), natomiast u wszystkich pacjentów z urazami powstałymi wskutek wybuchu można stosować USG. Ogromne znaczenie ma tomografia komputerowa (TK), która u ofiar takich wypadków jest najważniejszym badaniem obrazowym.

Kierujący pracą SOR wyznacza osobę odpowiedzialną za przeprowadzenie segregacji. Dotychczas w większości szpitali (m.in. w Izraelu) do tej czynności wyznaczało się starszego kwalifikacjami lekarza, zakładając, że lekarz z dużym doświadczeniem będzie tę funkcję spełniał najlepiej. Ostatnie doświadczenia wskazują jednak, że lepiej jest skierować doświadczonego lekarza do bezpośredniej opieki nad pacjentami, a do segregacji rannych wyznaczać lekarza przeszkolonego w tym działaniu. Po skierowaniu przez niego pacjentów do odpowiedniego leczenia kierujący może jeszcze zmienić ewentualną błędną dyspozycję, wykonując re-triage. Najważniejszym jednak zadaniem personelu odpowiedzialnego za segregację jest utrzymywanie stałej i ścisłej kontroli wejścia do SOR.

Uwaga:

Doświadczenia z krajów narażonych na terroryzm wskazują, że tylko 50% ofiar wypadków przybywa do SOR w ambulansach! Reszta przywożona jest z miejsca zdarzenia samochodami prywatnymi, własnymi lub osób przygodnych.

Z tego względu konieczne jest zapewnienie na terenie SOR podstawowego wyposażenia medycznego,

jak np. zestawy do infuzji, udrażniania dróg oddechowych, a także wyposażenia administracyjnego i pomocniczego, takiego jak karty rejestracyjne, również numerowane dla niezidentyfikowanych poszkodowanych, oraz wózki do przewozu pacjentów na oddziały szpitalne.

Zagrożenia chemiczne i toksykologiczne

Właściwe przygotowanie personelu paramedycznego odgrywa istotną rolę, gdy MCI związany jest z użyciem broni chemicznej lub toksykologicznej. Zakres tego przygotowania zależy od specyfiki zagrożenia, i dotyczy ochrony personelu i dekontaminacji. Wypadek z użyciem substancji trujących niekoniecznie musi być związany z działaniem terrorystycznym. Pewne substancje używane np. przez wojsko pojawiają się też w wypadkach przemysłowych, inne tworzą się w wyniku palenia się tworzyw sztucznych, a jeszcze inne, jak np. fosforoorganiczne środki owadobójcze, działają bardzo podobnie jak bojowe środki trujące.

Główne zagrożenie w wypadku chemicznym stanowią gazy działające na układ nerwowy. Wśród tych gazów’ występują tabun, sarin, soman i VX-gaz - wszystkie działające na parasympatyczny układ nerwowy, przy czym intensywność zatrucia uzależniona jest od wielkości dawki i rozprzestrzeniania się materiału. Ma to wpływ na liczbę ofiar - może ona być większa niż w przypadku konwencjonalnego MCI. Wypadek może być jawny lub ukryty, jego prawdziwa przyczyna może być trudna do wykrycia w czasie zdarzenia. Może rówmież doprowadzić do przepełnienia SOR ofiarami oraz niedoboru personelu i wyposażenia przed rozpoznaniem rzeczywistej przyczyny wypadku i przez to przyczynić się do skażenia sprzętu i ludzi. Z tego względu obsługa wypadku chemicznego lub toksykolo-