wstrzas2

c)    ciężkim uszkodzeniem zastawek (pęknięcie zastawki aorty lub dwudzielnej, pęknięcie przegrody lub zatoki aorty itd.),

d)    tamponadą serca,

e)    zakrzepicą w obrębie jamy serca lub nowotworem serca,

f)    zatorem tętnicy płucnej lub tętniakiem rozwarstwiającym aorty.

Z powyższego wynika, że wstrząs kardiogenny może być spowodowany zmniejszeniem siły skurczu mięśnia sercowego, upośledzonym napływem krwi do serca lub mechaniczną przeszkodą pracy serca.

Niezależnie od etiologii objawami zaawansowanego wstrząsu są:

1)    zaburzenia hemodynamiczne,

2)    zaburzenia metaboliczne oraz

3)    zaburzenia czynności poszczególnych układów lub narządów.

Zaburzenia hemodynamiczne dotycząmakrokrążenia(hipotensja, spadek objętości wyrzutowej serca) i mikrokrążenia (skurcz tętniczek narządów zawierających receptory alfa, tj. skóry, mięśni szkieletowych, wątroby, nerek i naczyń trzewnych, prowadzący do ich niedokrwienia). Zmiany w mikro-krążeniu są przyczyną centralizacji krwi. U chorych ze wstrząsem septycznym i toksycznym zmiany hemodynamiczne różnią się od występujących w innych jego postaciach, szczególnie w pierwszej jego fazie (patrz „Wstrząs septyczny” i „Wstrząs toksyczny”).

Długotrwały skurcz tętniczek jest przyczyną nie tylko niedokrwienia tkanek, ale również zwolnienia przepływu krwi w łożysku naczyniowym i aktywacji krzepnięcia. Te zmiany w mikrokrążeniu sprzyjają wystąpieniu rozsianego krzepnięcia wewnątrznaczyniowego (DIC) i koagulopatii ze zużycia z wtórną hiperfibrynolizą.

Długotrwałe niedokrwienie tkanek jest również przyczyną aktywacji i katabolizmu komórkowego objawiającego się kwasicą mleczanową i ucieczką potasu, fosforanów i niektórych enzymów cytoplazmatycznych (LDH, CPK, AspAT, A1AT) do przestrzeni pozakomórkowej. Upośledzenie syntezy związków bo-gatoenergetycznych (ATP) jest powodem zwiększonego napływu sodu do komórek, co objawia się hiponatremią.

W zaawansowanym stadium wstrząs jest przyczyną upośledzenia funkcji wielu układów i narządów. Upośledzenie to jest skutkiem hipoksji prowadzącej do zmiany funkcji para- i autokrynnej śródbłonka naczyniowego, niedostatecznego wytwarzania związków bogatoenergetycznych przez komórki (co zwiększa przepuszczalność ich błon komórkowych) oraz do niedostatecznego oczyszczania tkanek z produktów końcowej przemiany materii. Do zmian funkcji tych narządów przyczyniają się również mechanizmy kompensacyjne uruchamiane przez wstrząs (aktywacja układu adrenergicznego i osi przysadkowo-nadnerczowej).

Niedokrwienie:

•    mózgu — jest przyczyną upośledzenia sprawności umysłowej i zaburzeń świadomości,

•    nerek — powoduje wystąpienie objawów ostrej niezapalnej niewydolności nerek (która przejawia się hiperkaliemią, kwasicą metaboliczną, hipokal-cemią i hiperfosfatemią oraz hiperurykemią),

74