Wstęp do nauki�ministracji Jan Szreniawski str8 019

Kozauaiu

Opracowanie zasad organizacji działalności administracyjnej szczególnie duto zawdzięcza drugiej szkole, zwanej najczęściej kierunkiem administracyjnym. Jej główny twórca i przedstawiciel Henry Fayol (1841-1925) wniósł znaczny, liczęcy się I trwały wkład do naukowego zarządzania. Po ukończeniu Akademii Górniczej pracował na różnych stanowiskach w przemyśle, wykazując się umiejętnościami technicznymi i zdolnościami administracyjnymi, a po I wojnie Światowej skupił się na pracy naukowej i popularyzacji naukowych zasad organizacji w gospodarce oraz administracji.

Fayol, podobnie jak Taylor i Adamiecki, posiadał wykształcenie techniczne, duże doświadczenie praktyczne w kierowaniu pracą innych. W odróżnieniu od Taylora, który dążył do podniesienia wydajności pracy ludzi 1 maszyn oraz podporządkowania przedsiębiorstwa od dołu do góry. Fayol zmierzał przede wszystkim do racjonalizacji pracy naczelnego kierownictwa. Podkreślał, że najważniejszym uzdolnieniem niższego kierownictwa jest uzdolnienie techniczne, a wyższego - uzdolnienie administracyjne. W słynnej, opublikowanej w 1916 roku Administration industrielle et generale, przenosząc liczne doświadczenia z zakresu zarządzania przemysłem do administracji państwowej, zawarł wiele nowatorskich myśli opartych na własnych badaniach, mających znaczny wpływ na działalność kierowniczą. Pisał m.in.. że wszystkie czynności związane z życiem przedsiębiorstw można podzielić na szeSC podstawowych grup: techniczne, handlowe, finansowe, ubezpieczeniowe, rachunkowe oraz administracyjne (w których widział: przewidywanie, organizowanie, rozkazodawstwo. koordynację 1 kontrolę)£6o zasad zarządzania zaliczał: podział pracy, autorytet, dyscyplinę. jednolitość rozkazodawstwa. jednolitość kierownictwa, podporządkowanie interesów osobistych interesom ogółu, wynagradzanie, centralizację, hierarchię, ład. staloSC personelu, ludzkie podejście. Inicjatywę, zgranie personelu.'Fayol podkreślał rolę właściwego przygotowania kadr kierowniczych (mówiąc m.in.. że kierownikom wyższego szczebla bardziej potrzebna jest wiedza ogólnohumanistyczna niż np. matematyka) iiżwracał uwagę na konieczność ciągłego szkolenia wszystkich pracowników. na wszystkich szczeblach/Wyróźnlat kwalifikacje: fizyczne, umysłowe, moralne. ogólne, specjalne oraz doświadczenie. Fayol twierdził, że funkcje administracyjne występują na każdym szczeblu organizacji i w pewnym stopniu wypełniają je także robotnicy. Uważał, że rola kierownika staje się coraz trudniejsza, że wzrasta rola doradców, sztabów 1 sekretariatów. Jego zasługą jest wyodrębnienie działalności kierowniczej |ako specjalnego przedmiotu badań 1 stworzenie teorii administrowania. Koncepcje przystosowania działań administracyjnych do warunków przewidywanych i normalnych oraz niespodziewanych i nienormalnych oraz planowania organizacyjnego. dążenia do ukazania czynników decydujących o zharmonizowaniu gry sił wewnętrznych w przedsiębiorstwie i administracji państwowej weszły na trwale do dorobku naukowego nauki administracji. Fayol twierdził, że funkcja administrowania jest złożona z szeregu powiązanych ze sobą elementów, a zjawiska społeczne są podporządkowane prawom naturalnym, niezależnym od ludzkiej woli. Jego zasady mają trwałe walory, są otwarte na zmiany I uzupełnienia odpowiednie do zmieniającego się życia, jego też trwałą zasługą są opracowania dotyczące podstawowych zasad całej administracji oraz poszczególnych jej części, a także założenie w 1917

roku w Paryżu słynnego Centre cT&tudes Admlnlstratlves. skupiającego wybitnych teoretyków i kształcącego wyróżniających się admlniscratywistów praktyków, przeważnie wyższego szczebla, do której nawiązuje powołana w 1945 roku Ćcole Natio-nale d'Adminlstration. będąca wylęgarnią elit rządzących Francją.

Drugą wybitną postacią związaną ze szkołą administracyjną jest niemiecki uczony Maz Weber (1864-1920). który interesował się w swych badaniach prawem, ekonomią, socjologią, historią, a nieobce mu były także inne dziedziny, jak np. religioznawstwo czy muzyka. Był zwolennikiem poglądu, że Industrializacja jest niezbędnym warunkiem istnienia silnego i liczącego się w śwlede państwa. Uważał, że purytańskie nakazy żyda bezpośrednio przyczyniają się do rozwoju kapitalistycznego myślenia I działania oraz ściśle wiązał styl życia i poziom kultury z racjonalnym poglądem na świat pracowitością, rzetelnością i chęcią działania. Prowadził badania nad psychofizycznymi przyczynami wahań wydajności pracy. Stworzył oryginalną koncepcję teorii władzy i organizacji biurokratyczne). Podstawową pracą - wydaną w 1922 roku - jest Wirtschaft und Gesellschaft (Gospodarki I społeczeństwo). Weber definiował władzę jako możliwość decydowania o zachowaniu innych, nawet wbrew ich woli. a skupiając uwagę na różnych rodzajach władzy występujących w administracji państwowe) i gospodarce, w szczególności ze względu na źródła tkwiące w psychice ludzkiej, wyróżniał jej trzy podstawowe typy: charyzmatyczną, tradycjonalistyczną i legalną.

Weber dowodził, że każdy typ władzy wymaga istnienia odpowiedniego I stałego aparatu administracyjnego- W typie trzecim, biurokracja — czyli aparat urzędniczy 5 władzy legalnej - powinien byC najsprawniejszy. Za najbardziej racjonalną formę stanu administracyjnego uważał biurokrację czystą. Biurokracja .czysta" lub .idealna", która w praktyce prawie nie występuje, jest wzorem, do jakiego aparat urzędniczy ma się maksymalnie zbliżać. powinna funkcjonować jak dobra maszyna.

Wśród cech .idealnego" typu organizacji Weber wyróżniał przede wszystkim: a) kompetencje (rozgraniczenie sfer uprawnień i obowiązków urzędowych, ściśle określony zakres prawa wydawania poleceń, stosowania środków przymusu oraz warunków prawomocności ich użycia, wyposażenie w uprawnienia i obowiązki osób o odpowiednich kwalifikacjach w sposób formalny przez przepisy prawne), b) hierarchię urzędową (odpowiedzialność urzędników niższych Instancji wobec wyższych, uprawnionych do kontrolowania i wpływania na działalność pierwszych, którym z kolei przysługuje prawo odwoływania się 1 zażalenia na kontrolujących do ich przełożonych). c) oddzielenie urzędników od własności środków administracji i środków utrzymania (otrzymują określone wynagrodzenie za pracę, a nie za wyniki ogólne przedsiębiorstwa), d) oddzielenie stanowisk służbowych od interesów osobistych, e) pracę urzędnika jako jego stale I podstawowe zajęcie, f) obowiązek posiadania przez urzędników odpowiednich kwalifikacji I wykształcenia, g) zasadę dokumentacji działalności urzędowej, b) opartą na formalnych przepisach bezosobowość pracy urzędnika (postawa obserwatora, wykluczenie subiektywizmu, gniewu, uprzedzeń, sympatii, entuzjazmu, niechęci). Weber podkreślał odpowiedzialność przełożonych za jakość pracy podwładnych, rolę utożsamiania się pracowników z organizacją, poczucia wspólnoty oraz wyraźnych zasad awansowania. Istotę swej teorii widział przede

Wyszukiwarka