Zdjęcie0499

t

¹ Sk

§§i

"Si

■

GS! ss

x

l^s w

Fas

R38

I).

op

p>>*.

■ 0-3

Fgaai

0tj

2tł)ll

podług, fzaheksa-inowego. 3 pywąjąp ptywane owieka,

:otay-

rek lub j

1(2 wy- j

enasy-

■ skład

:owe.

ywny

■tlcich

fów-

icbo-

ze te

■ ^ Mjjobaie jak <>— «*»»**■ pochodzenia zwierzęcego, są równia* istotnym birfkn jjSeaojish kwasów tłuszczowych o średniej długości łańcuchu węgłowego, tuJafcJjfep|j _iyioWy_i afoystynowy, jmlmityncWy, które wpływąją niekorzystnie ta organizm. IfeflN* tą S _w czynniki inicjujące zmiany miażdżycowe w naczyniach krwionośnych. Kwasy litirMja ^ ^ ₀ bnnlzo walnym znaczeniu zdrowotnym dla organizmu człowieka, to wielonienaiywtnó ^ezlądne kwasy tłuszczowe. Bogatymi źródłami tych kwasów są oleje: kukurydziany, *

słonecznikowy, ale także tłuszcze tyb morskich. Kwasy te wykorzystywane Są głównie do budowy błon komórkowych, prawidłowego transportu lipidów w organizmie. Pełnią fńwtież rolą w transporcie i wydalaniu cholesterolu z organizmu, dzięki czemu mogą wpływać na obniżenie jego stężenia we krwi. Wielonienasycone niezbędne kwasy tłuszczowe są idwaiet substratem do syntezy prostaglandyn, prostacyklin i tromboksanów - hormonów (kulkowych, odpowiedzialnych za właściwe funkcjonowanie tkanek i narządów. W olejach i niektórych tłuszczach zwietzęcych występują także jednonienasycone kwasy tłuszczowe, np. kwas oleinowy, które wpływają korzystnie na organizm człowieka. Mogą usprawniać pacę układu krążenia. Głównymi źródłami tych kwasów są: olej rzepakowy i oliwa z oliwek.

W tłuszczach pochodzenia zwierzęcego przeważają nasycone kwasy tłuszczowe. HI zawartość w pożywieniu człowieka ma decydujący wpływ na poziom cholesterolu w surowicy kiwi. Wykazują one silne działanie hipercholesterolemiczne, czyli podnoszą stężenie cholesterolu całkowitego i cholesterolu - LDL w surowicy krwi.

Cholesterol jest składnikiem tłuszczów pochodzenia zwierzęcego. Występuje we wszystkich błonach komórkowych i śródkomórkowych, w tkance nerwowej wchodzi w skład otocz-" -" kimielinowej, stanowi również ważny składnik lipoprotein osocza. Jest prekursorem syntezy wielu związków sterydowych: kwasów żółciowych, hormonów sterydowych kory nadner> ; czy i honnonów gruczołów płciowych oraz witaminy D_}. Cholesterol jest syntetyzowany w organizmie człowieka w sposób ciągły i jest to tzw. cholesterol endogenny. Z produktami pochodzenia zwierzęcego spożywamy cholesterol pokarmowy, tzw. egzogenny. Zbadano, że tylko około 20-40% tego składnika w organizmie pochodzi z pożywienia. Nadmierne jego spożycie może powodować wzrost stężenia cholesterolu całkowitego w osoczu krwi i zwiększać ryzyko rozwoju chorób układu krążenia. O powstawaniu zmian miażdżycowych decyduje nie tylko wysoka zawartość cholesterolu całkowitego w surowicy krwi, lecz również jego dystrybucja. Cholesterol we krwi występuje w powiązaniu z białkami w postaci lipoprotein. Wyróżniamy lipoproteiny o: małej gęstości (LDL - Iow lipoprotein density), bardzo małej gęstości (VLDL ! very Iow lipoprotein density), dużej gęstości (HDLI high lipoprotein density). Frakcja LDL odpowiedzialna jest za transport cholesterolu do komórek ustrojowych, między innymi do komórek nabłonka naczyń krwionośnych, gdzie w sprzyjających warunkach odkłada się, tworząc stopniowo blaszkę miażdżycową. Cholesterol zawarty we frakcji HDL ma działanie ochronne, przeciwmiażdżycowe.

W wielu badaniach wykazano, że tłuszcze iyb i roślinne (olej lniany) obfitujące; w wielonienasycone kwasy tłuszczowe (głównie z rodziny n-3) również obniżają zawartość cholesterolu całkowitego, LDL - cholesterolu oraz triglicerydów w surowicy krwi, a także zapobiegają powstawaniu zakrzepów naczyniowych.

Z tłuszczów pożywienia najsilniejsze działanie aterogenne wykazują tłuszcze izęce zawierające duże ilości nasyconych kwasów tłuszczowych. O powstawaniu zmian miażdżycowych decyduje wysoka podaż w diecie nasyconych kwasów tłusiczowychona wysoka podaż w diecie cholesterolu pokarmowego. Ważne jest ograniczenie jego awm