Zdjęcie0537

ROZDZIAŁO

ZASADY RACJONALNEGO ŻYWIENIA CZŁOWmK§| I METODY EDUKACJI ŻYWIENIOWEJ

Racjonalny sposób żywienia to regularne spożywanie posiłków lub produktów w systematycznego dostarczania do organizmu energii oraz wszystkich niezbędnych składaj ków odżywczych, w ilościach i proporcjach odpowiadających jego zapotrzebowaniu. TjJj I sposób żywienia zapewnia prawidłowy wzrost, rozwój, dobre samopoczucie i pełnię zdm- j wia. Planowanie posiłków powinno uwzględniać indywidualne cechy jednostki takie jak: ■ płeć, wiek, masa ciała, aktywność fizyczna, stan fizjologiczny, uwarunkowania genetyczną społeczne i kulturowe oraz wartość odżywczą produktów spożywczych.

Niezbędne składniki odżywcze są to związki chemiczne, które nie są syntetyzowssffl w organizmie człowieka i muszą codziennie być dostarczane w pożywieniu. Po strawien®fi i wchłonięciu są wykorzystywane przez organizm jako źródło energii, materiał budulcowy lub czynnik regulujący procesy życiowe.

Racjonalny sposób żywienia jest jednym z podstawowych warunków prawidłowego rozwoju psychofizycznego i emocjonalnego, właściwego funkcjonowania organizmu oraz osiągnięcia należnej odporności na czynniki chorobotwórcze. Celem prawidłowo skorupo- I nowanej dziennej racji pokarmowej jest dostarczanie do organizmu:

I składników energetycznych; są to głównie węglowodany, tłuszcze i niewielkie ilości . białek; energia z nich wytwarzana w procesach spalania jest niezbędna do przebiegu wszystkich czynności życiowych, utrzymania stałej temperatury ciała oraz codziennej j aktywności fizycznej;

I składników budulcowych koniecznych do stałej budowy i odbudowy tkanek oraz komó- | rek organizmu (białka, wapń, fosfor, siarka, żelazo, niektóre tłuszcze i węglowodany, I np.: fosfolipidy, glikolipidy — składniki błon komórkowych i osłonek mielinowych układu nerwowego, cholesterol — składnik błon komórkowych, prekursor syntezy hormonów 'i] płciowych i kory nadnerczy oraz kwasów żółciowych);

I składników regulujących, które warunkują prawidłowy przebieg procesów energetycz- | nych i budulcowych organizmu, a także dobrą perystaltykę przewodu pokarmowego i (witaminy, składniki mineralne, błonnik pokarmowy).

Najważniejszą zasadą prawidłowego żywienia jest urozmaicanie posiłków i potraw oraz I właściwy dobór produktów. Jeden produkt spożywczy nie jest w stanie zapewnić realizacji i zapotrzebowania organizmu na wszystkie niezbędne składniki odżywcze. Z tego względu w każdym posiłku powinny znaleźć się produkty dostarczające energii — w postaci węglowo- I danów złożonych (pieczywo, kasze, makarony, płatki zbożowe) i tłuszczów (oleje roślinną I masło, margaryna); pełnowartościowe białka (mleko i produkty mleczne, jaja, drób. rybg ■ I mięso i wędliny); produkty bogate w witaminy, składniki mineralne oraz błonnik pokarmowy (owoce, warzywa).

60