Zdjŕcie0203

400 -®vr>-    Magtk&n* ffttatos

W cuifM kilku miesięcy od wyborów na Ukrainie powitało wwłe par.,, o ró/nym »a barwieniu politycznym od partii nacjonalistycznych. popna liberalne i ludowe, po socjalistyczne 1 socjaldemokratyczne.

W nowo wybranej Radzie Najwyższej opozycja utworzyła własny Nok poj nazwą Rady L udowqj, a na jej przewodniczącego wybrała Ibnra Juchnowikw go. Natomiast deputowani komunistyczni zjednoczyli się, tworząc ugropow.r nie „O Suwerenną Ukrainę Radziecką", którego liderem został OłchmuJr Moroz. Oprócz tych dwóch ugrupowań w Radzie zasiadali posłowie ntc/alejni. często wspierający w działaniach parlamentarnych opozycję Przewód tuczącym Rady Nąj wyższej został na krótko Iwaszko (już w lipcu 1990 r odwołano go do Moskwy), a po nim urtąd ten objął Leonid Krawczuk D&ęki zręcznemu wykorzystywaniu metod walki politycznej opozycji udało óę wywrzeć znaczący wpływ na kształt podejmowanych decyzji.

Na.twazniersir zmiany związane były jednak bezpośrednio z rozwojem sytuacji politycznej w Moskwie. Choć ukraiński ruch opozycyjny osiągnął tzw masę krytyczną, zdolną do wywierania wpływu na decyzje pofa tyczne, to jakiekolwiek działania w oclu uniezależnienia republiki nie byłyby możliwe bo podobnych tendencji wychodzących z Moskwy. Dowodem na to jen Dńlaro tja taezakzmici uchwalona dma 16 lipca 1990 r przez Radę Na; • -zszą Ukraińskiej SRR, będąca analogicznym postanowieniem do deklaracji przyjętej przez Rosyjską FSRR z dnia 11 lipca*. Deklaracja ta me była dokumentem jednoznacznym. Z jednej strony stwierdzała, że Ukraina jest suwerennym państwa, z drugiej znów nie kwestionowała jedności ZSRR, postulując jego głębokie zreformowanie.

Pod koniec 1990 r. w Kijowie odbyły się liczne demonstracje popierające przyspieszone reform i potępiające prace Rady Najwyższej. Efektem trwającego od 2 do 16 października strajku studentów (kilkudziesięciu z nich prowadziło głodówkę) i demonstracji ich popierających, było odwołanie ze stanowiska premiera Witalija Masoła oraz przyjęcie studenckich postulatów. Dopero wówczas z konstytucji republiki wykreślono zapis o kierowniczej roli partii, wprowadzono zasadę wyższości ustaw republikańskich nad związkowymi Rada Najwyższa zrezygnowała też z podpisania nowej umowy związkowej, ustanawiając taką możliwość dopiero po przyjętiu nowej konstytucji*

Na początku 1991 r. z obozu partyjnego wyłoniła Śtę grupa „narodowych komunistów*', którą utworzyli dyrektorzy wielkich zakładów (m in. Leonid Kucana, Wołodymyi Skdniew) oraz członkowie aparatu Rady Najwy/srcj

Ukraina

(m.m. Leonid Krawczuk. Niepłun Piwu zmian politycznych pracat^n przebieg*;« „narodowych komunistów" wieeoytfii Au swej władzy, której miała służyć ||| -znaczące /smutny nastąpiły w omm 9 nazwę na Ludowy Ruch Ukrainy (Narad profram jawnie głoszący ideę całkowite Nowo zmiany polityczne zmierzały | łiwoić podjfaa tego kroku dato ty tui wojskowym w Moskwie (19-21 sierpni; w strukturach ZSRR zamieszanie, Radu w dniu 24 sierpnia I99ł r Akt niepotU zatwierdzony w ogólnonarodowym refei 1991 r., w którym ponad 90V# wybo I    opowiedziało się za niepodlegloki^¹;

Wśród widu opinii dotyczących od; I część traktuje to wydarzenie jako wyłąa sposób zdołali utrzymać aę u władzy, najwainiejsze uznają, że z 15 republik względu na poziom cwej politycznej i zgodzić. Nawet jeśli u władzy utrzymała I    przez nią podrasowane znuczący wpływ

I    ożywienie spofcaeńsiw* ukraińskiego,

u n:c-/alcznośd% swego kraju, imało | czyniło się w znacznym stopniu do rozp

Geneza uchwalenia 1

Ukraina jako podmiot stosunków | cae przed odzyskaniem suwerenności taką uzyskała przez uznanie jej przez

I ** I Hłycit: Hittoria Ukrainy^ i 315 " R. Mo jak: Republika (JŻMńąi_._t t Jftl j3tz>Ueaia Ukrainy. Spośród 6 sumyjącycą * **ódb: L Krawczuk t W. Cromowil Ten jwn* —h    « ptrtmx) mrze 61.59% głosów Na W |S

Uadyfeta opozyc> byto wynik wm koaflora P^tooczyC ag wokół jednągu kandydat*.

“ ł Hryeak. Misteria Uk*ahi£S"3kSB

1

T. Otaotokj mną uwagę na takt, to w ówemnym tawioefcun jpyta poktyismytu wymauc fuwwfOM oznaczało pounuolc w ikładzie ZSRR tu nudne rownoęneiwso cUmu lataacg lub Irmfirtimi. a o» wwoennok w ogólnie prryujiym tntcrauu lob Ja Ol Ułtuki Tnd mrpodletkicl—, I 21-29.

¹ I. .Itrycak' llutoria Ukrainy..., i 217.

* TA ÓtitaHikk Tnd nkpadJfglaSel.,., » 20.