ćwiczenia 3

V

ma c>jl ' S o Uo^UL

oe

?o

“i—

h

it. uo/tf>^^ci‘^Cx

V

Jk/"(

Cx^A

y.

v:

*v

cA

dA

:    &L-'l,L^C U-~

br^:XiU.C-U ^ — 6-ć-w J~t ^A'^? " A^ f.r

/licU >^y .'no-

lepte-j ^ixf ^c/Łl^

S,0'VOl?'!-<~f PCA rWCtbCsfsfO-C'

¹ /    >«- ■.r" /r> io^U^CM*.-

miejsce, czy coś robił) i dostrzec, jnkie uczucia i doznania fizyczne powoduje to wspomnienie, 'óŃ/t fi .«r' WYKRES DOZNAŃ TYPOWEGO DNIA

—......................a : _._i._.-______^il 0 'T ‘    .-A*- \    -    ......

Niech spróbująje opisać (z zamkniętymi oczami) i zlokalizować w ciele.

10

JK

₀ t/⁷^ y^'

OPOWIEŚCI O UCIECZCE    ^

1.    Poproś, żeby — kto chce - podzielił się z innymi swoją „ucieczkową historią”. W jaki sposób udało się im w końcu dotrzeć do bezpiecznego miejsca? Byli sami, czy ktoś im pomógł? Czy byli w stanie coś zrobić, żeby sobie pomóc? Jak dali znać dorosłym, że potrzebują pomocy?

Skoncentruj się na dwóch sprawach:

-    Co uczniowie zrobili, żeby się uratować? (Przykłady: pobiegli na wyżej położone miejsce; postarali się, żeby ich było lepiej widać; spróbowali się „zmniejszyć”, żeby icli nie było widać; odeszli; odbiegli; ukryli się; wspięli się na drzewo; stanęli na palcach; wzywali pomocy; zamarli; wrzeszczeli; byli cicho; wstrzymali oddech; obmyślili plan; czekali; modlili się; czołgali się; sięgali po coś (co mogło pomóc); przytrzymali się czegoś; puścili coś; przykucnęli; uchylili się; zakryli czymś głowę.)

-    Kto (albo co) im towarzyszył? (Przykłady: siostra; sąsiad; ratownik; konar drzewa; wiara w wyższą moc; zwierzątko; Czerwony Krzyż; szczęście; czas; pielęgniarka; siła wewnętrzna; lina; łódka; helikopter; kamizelka ratunkowa; któreś z rodziców.)

2.    Niech narysują i pokolorują scenę swojej ucieczki.

3.    Teraz niech przypatrzą się uważnie swoim rysunkom i znajdą w nich to, co sprawia, że uczucie

ternu towarzyszące im się podoba. (Przykłady: silny; mający szczęście; zadowolony; kochany; wspierany; ciepło; odważny; dumny; szybki.) Niech zlokalizują w swoich ciałach miejsca, w/ których doznają tych uczuć. Daj im dużo czasu, żeby się nimi nacieszyli; zauważ, czy te pozytywne odczucia rozszerzają się na inne miejsca w ciele.    _____________

V

f\A A

H

s>

/

&

,-r    •

J 1 A

i

A

COS L^l:

A

Poproś uczniów, żeby skoncentrowali się na dzisiejszym dniu, wczorajszym, albo innym w tym

o ...

C*jO

tu (. l-orOAi

MAPA ODCZUĆ &---==>    ^

lo ćwiczenie jest przeznaczone dla młodszych dzieci: od zerówki (16 3 Id asy. Dzieci kładą się na dużym arkuszu papieru pakowego, a ktoś inny obrysowuje kontury ich ciała mazakiem. Teraz każde, z twoją pomocą, nanosi na swój „obraz” mapę różnych odczuwanych emocji i doznań, używając do tego celu rozmaitych znaków i kolorów. Oto przykład takich oznaczeń: kolor niebieski = smutek; pomarańczowe zygzaki - nerwowość; różowe ciapki = radość; czerń = odrętwienie; fioletowe, zakrzywione linie = energia; kolor czerwony = wściekłość; brusowy = napięcie.

Dla trzecioklasistów i starszych: niech każde dziecko narysuje swojego „Piernikowego ludzika” i wymyśli własne oznaczenia kodowe, podając je na dole arkusza. Poproś, żeby na mapach ich ciał znalazły się wszelkie odczucia i emocje, jakie teraz mają zarówno te przyjemne, jak nieprzyjemne.

Wariant: Uproszczona wersja, dla całkiem małych, bardzo nieśmiałych, albo opóźnionych w rozwoju dzieci, polega na tym, że wybierają sobie dwa kolory, jeden oznaczający przyjemne odczucia, a drugi - niemile. Kontury „ludzika” ktoś im musi narysować.

-A

"■^9 bjL\

Wr ‘ l)Xc\/vMxis Oiau,Qj> luotcLuę

/VU ŚŁ L / . jyC,.

(

rzJU

tygodniu, który wydaje un się typowy, przeciętny. Niech spróbują (z oczami zamkniętymi albo otwartymi - jak im wygodniej) zajrzeć w głąb swojego ciała i prześledzić różne emocje i odczueią które pojawiają się w nim od momentu obudzenia, do zaśnięcia (albo — do tej chwili, jeżeli wybrali dzisiaj). Poproś, żeby każdy sporządził listę sześciu - ośmiu takich doznań; znów, oczywiście, chodzi zarówno o tc przyjemne, jak nieprzyjemne. Dla podniesienia świadomości, możecie zrobić burzę mózgów na temat rozmaitych możliwych sensacji w ciele.

Teraz każdy rysuje sobie tabelkę, mającą tyle rubryk, ile określił swoich odczuć; stanowią one nagłówki poszczególnych.rubryk. Trzeba teraz pokolorować rubryki w taki sposób, żeby określić, jak dużą część dnia uczeń spędza mając to konkretne odczucie. Na przykład: jeżeli ktoś stwierdza, że przez większą część dnia czuje się zdenerwowany - wypełnia kolorem odpowiednią rubrykę, prawie całkowicie. Jeśli ktoś przez mniej więcej połowę dnia jest spokojny - pół rubryki; i tale dalej. To bardzo pomaga w ocenie sytuacji, zarówno nauczycielowi, jak i uczniowi. Można sprawę uprościć, dostarczając uczniom gotowe tabelki „kontrolne”, które trzeba tylko wypełnić, robiąc z nich dzienny lub tygodniowy „barometr uczuć”. Tym uczniom, którzy przeważnie mają tylko niemile doznania, można pomóc, dostarczając im sposobów na znalezienie przynajmniej paru przyjemnych, dla równowagi. Niech to będzie, na przykład, ćwiczenie „Zabawna mowa”, albo „Mruczenie”, które powodują zmiany w fizjologii, podnoszą nastrój. Ważne, żeby dzieci zdawały sobie sprawę z tego, że emocje i doznania mogą się zmieniać, chociaż okoliczności życia pozostają takie same. Po zabawnym, rozweselającym ćwiczeniu, niech też prześledzą swoje emocje i porównają je z poprzednim wykresem.

RYSUNKI SMUTKÓW, LĘKÓW, ZMARTWIEŃ -1 ICH PRZECIWIEŃSTW 4 Poproś, żeby każdy narysował dwa obrazki, na osobnych kartkach. Jeden ma oddawać to, co sprawią że nie czują się dobrze: różne zmartwienia, lęki, itd. Drugi ma stanowić tego przeciwieństwo: ukazywać radość, nadzieję, bezpieczeństwo. Dzieci często robią to w sposób naturalny; na przykład, rysują wypadek samochodowy, a zaraz potem - tęczę. Nie ma znaczenia, który rysunek powstanie pierwszy. Po skończeniu rysunków, dzielą się tym, co czują oglądając je, osobno. Mogą potem zakryć „smutny” rysunek „wesołym” i zauważyć, jak zmieniają się wtedy ich emocje.

RYSUNKI ZE SNÓW

To ćwiczenie jest szczególnie użyteczne w pracy indywidualnej, w małych grupach, albo, kiedy dziecko miewa „zle sny” i koszmary.

Zapytaj uczniów, co pamiętają ze swoich snów. Poproś, żeby każdy wybrał jakąś część snu, która najbardziej żywo utkwiła mu w pamięci. Niech to narysują. Następnie niech opowiedzą o poszczególnych elementach występujących na rysunkach. Zwracaj szczególną uwagę na przedmioty nieożywione. Ważne - nic należy interpretować snu. Zamiast tego zachęć dzieci, żeby sobie wyobraziły albo udawały, że są różnymi istotami, czy przedmiotami ze swoich rysunków. Niech je ożywią w formie dialogu albo inscenizacji. Słuchaj uważnie, jakie znaczenie nadają poszczególnym symbolom i pomóż im urealnić postaci, które próbują oddać niekompletne doznania, emocje, myśli oraz obrazy. Dla przykładu: jeżeli uczeń narysował dwóch samurajów z mieczami, idących obok siebie, poproś, żeby sobie wyobraził, jak to jest - być jednym z nich;

i    f    ^r    [r

C i o~.cK.C-

Ir

A

\L*SL

i