IGP3914

kratycznym stylu kierowania. O nich właśnie zabiegać powinij! nauczyciel, przy czym rzeczą istotnie ważną jest to, aby i? czynił z nich „zawodowych" przywódców, tj. piastujących władzę w nieskończonym czasie. Wszelkie jednak zmiany wj wadzone metodą administracyjną przynoszą więcej zła niż ku. O zmianach takich powinna decydować nie formalna noflfl nacja, lecz zaistnienie pewnej nowej sytuacji, wymagajał innych kwalifikacji przywódczych, niż przysługiwały one przedniemu przywódcy. W ten sposób zmiana przywódców kra sowych następuje w warunkach, w których nikt do nikogo.sfl ma pretensji i wszyscy są zadowoleni ze swego przywod* Zadowolenie to jest tym większe im skuteczniej spełnia on » kierownicze funkcje, tj. gdy — zgodnie z sugestiami J. sławskiego — wykazuje dbałość o:    Jfej

W

1) planowanie (obejmuje on o precyzowanie celów ogólnw

i zadań szczegółowych);

2)    organizowanie (przydział zadań cząstkowych poszczególnej uczniom lub zespołom uczniowskim i tworzenie nowych z łów uczniowskich, wykonujących określone zadania, wyznj nie czasu rozpoczynania działań itd.);

3)    kontrolowanie (badanie zgodności toku realizacji z planem i przyjętymi wymaganiami, umożliwiającymi podej

wanie kroków zmierzających do usunięcia stwierdzonych chyleń)^l.

Funkcje takie spełniać może niewątpliwie również prz autokratyczny i niejednokrotnie — jak wykazały badania wina i jego współpracowników² — czyni to w sposób b efektywny. Z wychowawczego punktu widzenia jednak prz one mniejsze korzyści (zwłaszcza w wyższych klasach podstawowej i we wszystkich klasach szkoły średniej) konywane przez przywódcę demokratycznego. Przede wsz przywódca demokratyczny gwarantuje klasie większe bezpieczeństwa, czyni współodpowiedzialnym za wykonanie klasowych poszczególnych_ł(uczniów, zwiększa atrakcyjność i jej dobre samopoczucie. Dzięki temu stwarza warunki

¹ Z. Pietrasiński Sprawa kierownictwa. Op. cit., s. 12 i nast.

» Badania K. Lewina 1 jego współpracowników będą zaprea w następnym rozdziale, poświęconym atmosferze klasy.

100

I

jjające właściwemu rozwojowi społecznemu uczniów, a także ich tórowiu psychicznemu, ale nie zawsze docenianemu dostatecznie przez pedagogów. Najogólniej zatem można powiedzieć, że przywódcy klasowi są tym bardziej wychowawczo przydatni na te-ie klasy im w wyższym stopniu reprezentują cechy przysługę uczniom — demokratom. Autokratyczny typ przewodze-.wet w jego wersji umiarkowanej, powoduje często nowe wychowawcze, jeśli nie ewoluuje w kierunku wyraźnie atyczr.ego kierowania klasą.

:yciel jako przywódca klasy szkolnej

fcgadrderie przywództwa w klasie szkolnej nie kończy się jedy-!.na samych uczniach. Przywódcami klasy mogą być również ~&y'ciele. Nie są oni nimi jednak w tej mierze, w jakiej mogą uczniowie w nieformalnym nurcie życia klasy. W początko-, okresie swych kontaktów są zasadniczo tylko i wyłącznie jej fódcami formalnymi; pełnią w tym czasie jedynie rolę przy-ych zwierzchników. Nie sa przywódcami w psycholo&iez-rtr. ;    icznym znaczeniu tego słowa. ponieważi_

^jjmę wyrośli z głębszych psychospołecznych uwarunkowań ^•zostali wysunięci przez samych uczniów; stali się nauczyli klasy na mocy formalnego aktu nominacji, nie mającego jlnego z układem panujących w niej norm grupowych, j jlrukturą społeczną, spoistością czy atmosferą;

—    mają do zaoferowania uczniom przede wszystkim program da i nie są w stanie uwzględnić w szerszym zakresie ich ^indywidualnych ani zbiorowych, co do których nie mają

F^na razie — większego rozeznania;

—    ^otrzymując klasę o niedostatecznym poziomie uspołecznie-► sfają niejednokrotnie przed koniecznością okazywania ucz-

vu

'postawy autokratycznej, wskutek czego zatracają często i uznanie klasy; postawę taką wzmagają ponadto oczeki-ia administracji szkolnej i rodziców w sprawach natychmia-eh osiągnięć nauczycieli, zwłaszcza w dziedzinie wycho-

A. Bany and L. V. Johnson Classroom Group Behauior. Op. cit.,

101