0006

L„ = 0 + 2JK [mm]    (4.9)

gdzie: U - długość odcinka o n działkach, IK — długość odcinka równego (W -n)f2 działek (rys. ).

2. Jeżeli N - n jest liczbą nieparzystą, to długość obliczamy z zależności

Lu = IJ + JK| + JK2 [mm]    (4.10)

4

gdzie: IK| - długość odcinka równego (N - n -%)/2 działek, IK₂ - długość odcinka równego (N - n + 1)12 działek (rys. 4.5).

4.4. Próbki

Oznaczanie wybranych właściwości mechanicznych badanego materiału konstrukcyjnego    wykonywane    jest na odpowiednio

przygotowanych próbkach. Kształt i główne wielkości charakterystyczne najczęściej stosowanych próbek przedstawiono na rys.4.6.

Rys.4 6. Odmiany próbek stosowanych w próbach rozciągania; a) - próbka okrągła z główkami walcowymi gwintowanymi, b) - próbka okrągła z główkami do chwytania w szczęki, c) - próbka płaska z główkami, d) - próbki płaskie bez główek.

Próbki wykonywane są metodą obróbki mechanicznej, przy czym należy unikać zmiany właściwości materiału próbki na skutek wystąpienia zgniotu lub nagrzania. Do próby rozciągania norma zaleca stosować próbki: okrągłe (rys. l.a,b,c), kwadratowe i sześciokątne, o średnicy d. lub grubości <Jo>3 mm, oraz płaskie (rys. l.d,e), o grubości a₀ > 0,2 mm i długości pomiarowej Lo.

próbki krótkie

Ło-

5 d₀    >■

5,65^'

próbki długie

zwane są próbkami proporcjonalnymi.

Próbki proporcjonalne są to takie próbki, dla których pierwotna długość pomiarowa Lo jest wielokrotnością pierwotnej średnicy pomiarowej do (próbki okrągłe) lub jest proporcjonalna dj> pierwiastka kwadratowego z pola przekroju pierwotnego (próbki o przekroju niekolowym).

Stosunek pierwotnej długości pomiarowej do początkowej średnicy części pomiarowej d„ nazywa się wskaźnikiem wielokrotności próbki okrągłej,

P-— •    y/Jolct

do

Wskaźnikiem wielokrotności próbki o przekroju niekolowym nazywa się stosunek jej pierwotnej długości pomiarowej Lo do średnicy d\ kota o przekroju równym polu przekroju poprzecznego tej próbki

gdzie: S₀ — pole powierzchni przekroju poprzecznego części roboczej próbki.

Norma dopuszcza także stosowanie płaskich próbek nieproporcjonalnych w zależności od grubości a₀ i niezależnie od powierzchni przekroju poprzecznego S₀ o stałej długości pomiarowej:

•    Lo = 50 mm i szerokości b₀ = 12,5 ± 1 mm w przypadku wyrobu o grubości no od 0,1 do 2 mm,

•    Lo = 80 mm i szerokości b_a =20+1 mm w przypadku wyrobu o grubości na od 2 do 3 mm.

Na każdej z próbek można wyróżnić część pomiarową o długości Lo, średnicę części pomiarowej do łub szerokość b_G i grubość a₀ dla próbek płaskich, część roboczą o długości L oraz część uchwytową o długości m. Części uchwytowe próbek nazywa się główkami. Jednorodny stan naprężenia w przekrojach części pomiarowej osiąga się przez wykonanie odpowiednio długiej części pomiarowej oraz bardzo łagodnym pizejściu między częścią pomiarową a główkami. Dla wyeliminowania wpływu odkształceń

61