061

wtonomctrach na metr [tm/m|. W takich wypadkach należy moment przcgłę-biający również wyznaczyć w tonometrach, czyli:

MO_y = D*(Xq₀ “Xpo).

Jeżeli w dokumentacji statku (dotyczy to starych jednostek) jednostkowy moment podany jest w tonach siły pomnożonych przez metr na metr - [Tm/m], czyli jako moment ciężaru, to pomimo niezgodności jednostek można do wzoru na przegłębienie wstawić moment przegłębiający obliczony jako moment masy, ilościowo jest on bowiem równy momentowi ciężaru wyrażonemu w tonach siły pomnożonych przez metr.

Natomiast, gdy użyty w dokumentacji statku, jednostkowy moment przegłębiający jest podany jako moment ciężaru, w kiloniutonach pomnożonych przez metr na metr [kNm/m], to do wzoru na przegłębienie należy wstawić moment przegłębiający wyznaczony dla ciężaru statku:

MO_v = Q (x_GO”X_FO) = D g (x_GO-x_FO).

6.3. Inne metody obliczania przeziębienia statku

Jeżeli dokumentacja statku nie zawiera informacji o zależności jednostkowego momentu przegłębiającego od zanurzenia, to przegłębienie jednostki należy wyznaczać na podstawie zależności wyprowadzonej z parametrów geometrycznych jej kadłuba. Podczas przemieszczania się środka masy statku wzdłuż jego kadłuba w ślad za tym środkiem przemieszcza się środek wyporu (rys. 25). Linia działania wyporu, jak to wyjaśniono w rozdziale 3, przechodzi przez mctacentrum wzdłużne zarówno dla początkowego, jak i dla końcowego rozkładu mas. Ta linia jest zawsze prostopadła do wodnicy pływania statku, wobec czego kąt między liniami działania wyporu dla dwóch różnych wodnic rów ny jest kątowi między tymi wodnicami.

Dla statku pływającego bez pr/egłębienia (na wodnicy równoległej do płaszczyzny podstawowej statku) linia działania wyporu jest prostopadła do płaszczyzny podstawowej. Na tej linii musi również leżeć środek masy statku, przez który przechodzi linia działania ciężaru jednostki (rys. 26a). Jeżeli nie uda się lak załadować statku, by jego środek masy był w wymienionym wyżej położeniu, to rzeczywiste położenie środka masy jest jednocześnie punktem, przez który przechodzi linia działania wyporu statku z przegłębieniem (ry s. 26b). Konsekwencją przesunięcia środka masy ku dziobowi jest przegłębienie statku na dziób. Skutkiem odmiennego przemieszczenia środka masy. z położenia jak na rysunku 26 a w kierunku rufy. będzie przegłębienie jednostki na rufę.

61