0000074

Profilaktyka i leczenie zachowawcze zesztywn. zapalenia stawów kręgosłupa 73

Profilaktyka i leczenie zachowawcze zzsk ma na celu:

1)    utrzymanie lordozy lędźwiowej,

2)    utrzymanie fizjologicznej (nie zwiększonej) kyfozy piersiowej,

3)    utrzymanie ruchomości kręgosłupa,

4)    utrzymanie ruchomości oddechowej klatki piersiowej,

5)    utrzymanie prawidłowej ruchomości stawów obwodowych, głównie biodrowych i barkowych.

Leczenie zachowawcze zzsk jest postępowaniem kompleksowym, na które składa się kinezyterapia, fizykoterapia, balneoterapia i farmakoterapia.

Zasadniczą formą leczenia zzsk są odpowiednio dobrane i dawkowane ćwiczenia gimnastyczne, mające na celu utrzymanie lub zwiększenie zakresu ruchów kręgosłupa, klatki piersiowej oraz stawów kończyn górnych i dolnych.

Dla utrzymania prawidłowości krzywizn kręgosłupa zaleca się spanie na twardym i równym podłożu z płaską poduszeczką pod okolicę lędźwiową i pod głowę.

W okresie wczesnym stosować należy ćwiczenia ogólnokondycyjne z wprowadzeniem elementów gier i zabaw. Główny nacisk należy kłaść na wzmocnienie mięśni grzbietu i mięśni pośladkowych oraz na utrzymanie pełnego zakresu kręgosłupa, klatki piersiowej i stawów obwodowych głównie biodrowych i barkowych.

W okresach bardziej zaawansowanych ćwiczenia gimnastyczne powinny być prowadzone głównie w odciążeniu. Stosuje się ćwiczenia w podwieszeniu całkowitym lub częściowym. Ćwiczenia te prowadzić można nie tylko w placówkach wyposażonych w duże kratownice do podwieszeń, ale częściowo również na łóżku chorego za pomocą rehabilitacyjnego urządzenia przylóżko-wego.

Inną formą ćwiczeń w odciążeniu szczególnie korzystną dla chorych na zzsk są ćwiczenia w basenie. Ponadto duży nacisk należy położyć na ćwiczenia oddechowe i w miarę możności starać się zwiększyć ruchomość żeber.

Przy zaatakowaniu stawów biodrowych i barkowych wskazane są ćwiczenia w odciążeniu, ze stopniowo wzrastającym obciążeniem.

Nie należy uruchamiać tych odcinków kręgosłupa, w których stwierdza się zmiany o typie spondylodiscitis. W przypadkach tych wskazane jest unieruchomienie danego odcinka kręgosłupa za pomocą gorsetu lub na drodze operacyjnej.

Do niedawna leczeniem z wyboru zzsk było naświetlanie stawów krzyżowo--biodrowych i kręgosłupa promieniami X. Obecnie jednak rentgenoterapii w zasadzie nie stosuje się ze względu na brak wyraźniejszych różnic w stanie układu ruchu u chorych naświetlanych i nie naświetlanych oraz ze względu na możliwość wystąpienia powikłań. Efekt przeciwbólowy można uzyskać poprzez stosowanie ultradźwięków na okolicę stawów krzyżowo-biodrowych i kręgosłupa. Zabiegi stosuje się co dzień lub co drugi dzień w ogólnej liczbie 10—20. W przypadkach ze współistniejącymi bólami korzeniowymi korzystne wyniki uzyskuje się również za pomocą prądów diadynamicznych. Ponadto w zzsk ulgę przynosi ęiepło. Najbardziej rozpowszechnione są naświetlania promieniami podczerwonymi oraz nagrzewanie diatermią krótkofalową.

Masaże mięśni przykręgowych poprawiają ich ukrwrienie i zmniejszają wzmożone napięcie mięśniowe. Wskazane jest uprzednie zastosowanie naświetlań rozgrzewających przed masażem i ćwiczeniami ruchowymi, gdyż taka kolejność zabiegów zmniejsza bolesność, zwiększa elastyczność mięśni i wpływa na znacznie lepsze, i dokładniejsze wykonanie ćwiczenia.