098

występowania. To bezpieczne zanurzenie dziobu powinno być doświadczalnie ustalone dla każdej jednostki. Podana w rozdziale 1 wartość minimalnego zanurzenia dziobu, wynosząca 1/40 długości jednostki, ma jedynie znaczenie orientacyjne. Podczas pływania bez ładunku takich statków jak duże masowce (z reguły połowa każdego rejsu relacji tam i z powrotem) konieczność odpowiedniego zanurzenia dziobu w czasie silnego falowania wymaga, oprócz balastowania wszystkich dziobowych zbiorników balastowych, napełnienia wodą balastową również dziobowych ładowni.

Opisana sytuacja stwarza oczywiście szereg problemów konstrukcyjnych i eksploatacyjnych. Przede wszystkim należy dokładnie sprawdzić naprężenia w kadłubie statku wywołane takim balastowaniem. Na bardzo długich jednostkach, na których przy niewłaściwym balastowaniu łatwo o przekroczenie dopuszczalnych sił tnących i momentów gnących, instalowane są w połowie długości kadłuba dodatkowe wysokie zbiorniki balastowe (ang. Jeep tanks). Ich przeznaczeniem jest zmniejszanie obciążeń w kadłubie poprzez zwiększenie ciężaru środkowej, nicobciążonej ładunkiem, części kadłuba. Aby dziobowe przedziały ładunkowe mogły służyć do przewozu balastu, muszą być podłączone do instalacji balastowej jednostki. Przyłącza instalacyjne do tych przedziałów winny mieć zabezpieczenia uniemożliwiające przypadkowe lub samoczynne zalanie wodą w razie uruchomienia instalacji balastowej statku lub w wypadku awarii tej instalacji. Ponadto, na zbiornikowcach przewożenie balastu wodnego w zbiornikach ładunkowych, w świetle wymagań konwencji MARPOL, wiąże się z koniecznością dokładnego oczyszczania wód balastowych przed ich wypompowaniem do morza lub pozostawiania ich w porcie w trakcie załadowywania statku.

Wymogi dobrej pracy układu napędowego i sterowego nakazują również utrzymywać minimalne zanurzenie rufy w czasie podróży bez ładunku. Na ogół ten wymóg łatwiej spełnić, przynajmniej w odniesieniu do statków z maszynownią na rufie, jako że mają one naturalną tendencję do pływania z silnym rufowym przegłębieniem przy braku lub małej ilości ładunku. Minimalne zanurzenie rufy zależy od kształtu kadłuba, typu i liczby pędników statku, średnicy pędników oraz od warunków pogodowych. Podana w rozdziale 1 informacja o wymaganym minimalnym zanurzeniu rufy, równym 1/36 długości jednostki, ma wyłącznie znaczenie orientacyjne.

Opisane wyżej czynniki wymuszające balastowanie statku powodują, że na statkach towarowych przeznaczonych do przewozu różnorodnych ładunków suchych (towarowce, towarowce uniwersalne, statki poziomego ładowania, kontenerowce) łączna masa balastu wodnego wynosi od 15 do 25% ich wyporności dla maksymalnego zanurzenia, oczywiście w skrajnie niesprzyjających warunkach pogodowych i przy niedostatecznej ilości ładunku. Natomiast na dużych masowcach i zbiornikowcach, w których masa pustego statku ma

98