09 (34)

iowcj (Sandyik Baili

£ Oznaczenie węglika	.. .i i Powłoka .• —
;? tc33: .v r	„TiC--------
•v--• t	TiC+Ti(C,N)+TiN
NT15	TiC +Al,0,+TiN
— - NT25	TiC +TiN
nthi	TiC+Ti(C,N)+Al,Oj +TiN
NTH2	TiC+TfN

.^^r.ćn.TO.Węgliki spiekane poddaje się także

!]__„powlekaniu warstwami (o grubości do

¹ kilkunastu pm) TiC, TiN, TiC--Ti(C,N)-TiN₁ TiC-Ti(C,N>TiN-A!;0₃. Powlekanie węglików powoduje kilkukrotne zwiększenie trwałości narzędzi w stosunku do narzędzi z węglików bez powlekania.

Tabela 3.4. Ceramiczne materiały narzędziowe [3]

Typ ceramiki	Skład	Właściwości	Zastosowanie
• Ceramika biała I*^1®*'.' •**“ * |J	_^v-1 • r~ e, AJjOj z domieszkami ZrO., CaO, MgO f >; • -« k	nieodporna na szok termiczny (nie należy stosować cieczy obróbkowych), krucha, twarda, odporna chemicznie	obróbka zgrubna i wykańczająca żeliwa szarego, miękkich stali
Ceramika czarna	A12Oj z dodatkiem 30-40% TiC	nieodporna na stres termiczny,’ większa twardość i wytrzymałość na zginanie niż biała	obróbka skrawaniem materiałów hartowanych - może zastąpić sziifownnic
Ceramika szara	SijN* z dodatkami tlenków Mg, Zr, Al. Y. Hf,	odporna na stres termiczny (można stosować ciecze obróbkowe), mała wrażliwość na pękanie	toczenie i frezowanie żeliw oraz stopów na osnowie Ni
Siałony	SijAlON,	właściwości fizyczne zbliżone do SijN4, a chemiczne do AljOj	obróbka żeliw
Ceramika z whiskerami	AljOj lub SijN4 z dodatkiem 20% whiskerów SiC	większa twardość, odporność na pękanie, większa od powyższych wytrzymałość na zginanie	obróbka stali hartowanych i żaroodpornych stopów niklu

;i*i ,-4Wiri

Coronite jest to materiał narzędziowy składający się z bardzo rozdrobnionych cząsteczek TiN (od 0,1 do 0,2 pm) rozmieszczonych w osnowie żelaza. W ostatniej fazie produkcji ostrza wykonane z tego materiału powlekane są warstwą TiN lub Ti(C,N) [18].

Cermetale to materiały składające się z TiC, TiN, WC, M02C, TaC, NbC na osnowie metalu wiążącego (najczęściej Ni-Co) wytwarzane metodą metalurgii proszków. Stosuje się je głównie do obróbki wykańczającej, przy niewielkich naddatkach na obróbkę.

Ceramika narzędziowa (tab. 3.4) jest wytwarzana metodą metalurgii proszków z tlenku aluminium (AI2O3), azotku krzemu (SijN*) oraz mieszanin tych faz z twardymi tlenkami, azotkami i węglikami. Nie zawiera metalu wiążącego.

Diament to najtwardszy materia! naturalny, odmiana węgla o sieci krystalograficznej regularnej przestrzennie centrowanej. W obróbce wiórowej jest stosowany jako monokryształy (MKD) lub polikryształy (PKD) z kobaltem jako osnową wiążącą (tab. 3.5).

Tabela 3.5. Właściwości i zastosowanie supertwardych materiałów narzędziowych [3]

Supertwardy materiał narzędziowy		Właściwości i budowa	Zastosowanie
	monokrystaliczny MKD	bardzo twardy, anizotropowy, w temperaturze 1173K przemienia się w grafit, reaguje z Żelazem	obróbka czystej miedzi, aluminium i ich stopów, materiałów ceramicznych, tworzyw sztucznych
Diament	polikrystaliczny PKD	sztucznie wytworzone drobne monokryształy, spiekane z udziałem Co, nałożone jako cienkie płytki na podkład z węglika spiekanego lub jako powłoki grubości kilku pm; właściwości pojedynczych ziaren jak MKD	obróbka stopów Al bogatych w krzem, materiałów ceramicznych
Regularny azotek boru CBN		twardość zbliżona do twardości diamentu, lecz większa odporność chemiczna (na utlenianie) i na wysokie temperatury; produkowany jako płytki monolityczne, warstwowe oraz jako warstwy o grubości kilku pm nakładane na inne materiały narzędziowe	do obróbki stali hartowanych, utwardzonych żeliw, stopów kobaltu

Azotek boru - w obróbce wiórowej stosuje się mieszaninę odmiany o strukturze regularnej (CBN) z węglikami i odmianą o strukturze heksagonalnej (wurcytowej) oraz fazy wiążącej.