Robi się je z mięsa, wędliny, drobiu, ryb, grzybów, serów, jaj, warzyw z dodatkiem makaronu, ziemniaków lub kasz.
Są to dania nie tylko smaczne, ale również pożywne, zawierają bowiem podstawowe składniki odżywcze: białko, węglowodany i tłuszcz.
Do zrobienia zapiekanki wykorzystuje się resztki różnorodnych produktów. Z pewną przesadą można stwierdzić, że zapiekanki to potrawy z niczego. Trzeba jednak pamiętać, aby towarzyszyły im zawsze surówki i świeża zielenina, które są cennym źródłem witamin.
Produkty przeznaczone do zapiekania przyprawia się i układa warstwami w żaroodpornym naczyniu wysmarowanym tłuszczem i posypanym tartą bułką, a następnie zapieka w piekarniku. Gotowe danie podaje się na gorąco, często w tym samym naczyniu, w którym było zapiekane.