Architekci i budowniczowie w Polsce, opublikowana w Warszawie w 1954 r. Podkreślić tu należy, że poszukując wiadomości o źródłach i literaturze, dotyczących konkretnego polskiego malarza, rzeźbiarza, grafika, architekta czy twórcy w zakresie rzemiosła artystycznego, odwołać się w pierwszym rzędzie trzeba do ogólnych leksykonów biograficznych Thiemego i Beckera oraz Vollmera, gdzie duża część życiorysów wraz z bibliografią wyszła spod pióra Zygmunta Batowskiego, Mieczysława Walłisa i Andrzeja Ryszkiewicza (por. też A. Ryszkiewicz Dokumentacja sztuki polskiej — stan i potrzeby. „Przegląd biblioteczny” 1951, z. 1-2).
Badania historyczno-artystyczne, jako jeden z elementów grupy zaliczanej do nauk humanistycznych, nie mogą opierać się wyłącznie na uściśleniach, dokonywanych iw obrębie własnej, ciasno pojętej dyscypliny. Przeciwnie, nie doszło by do postępu w nauce1 bez stałej współpracy wielu jej dziedzin, bez zasięgania informacji w obrębie filozofii, historii kultury, literatury, socjologii, archeologii itp. Trzeba więc mieć ciągle na uwadze konieczność wprawnego sięgania po aparat naukowy, specyficzny dla tych dziedzin. Cóż by np. zrobił historyk sztuki, zajmujący się, dajmy na to, problematyką mecenatu artystycznego w Polsce w XVIII w., nie znający tak ważnego informatora, jak Bibliografia pamiętników polskich i Polski dotyczących E. Maliszewskiego (Warszawa 1928)? A że nie sposób obarczać pamięci wielką ilością tytułów, potrzeba nam niejako klucza, który by w każdej chwili mógł pomóc w odnalezieniu informacji. Takim kluczem jest Bibliografia bibliografii polskich do 1950 r. W. Hahna (3 wyd. opr. H. Sawoniak. Wrocław 1966). Tam sięgać można po dane, dotyczące spisów bibliograficznych w Szerokim znaczeniu tego słowa (ponieważ autorzy uwzględniają m. dn. katalogi drukowane rękopisów, księgozbiorów, spisy rzeczy w czasopismach oraz słowniki pseudonimów). Materiały, opublikowane po 1950 r., znajdą się we wspomnianej już Bibliografii polskiej historii sztuki, drukowanej w „Rocziiiku Historii Sztuki”.
Nie sposób przytoczyć w tym miejscu wszystkich bibliografii specjalnych. W zakresie myśli estetycznej ważne jest kompendium W. Tatarkiewicza (T. 1-3. Wrocław 1960 -1967) oraz wymieniony już „Jahrbuch fur Asthetik”. Historycy posługują się
392