104166

IV OKOLICZNOŚCI

IV OKOLICZNOŚCI

cza,,oraz po-stronniczej relacji, jaką o tym wydarzeniu ogłosił Januszkiewicz, zostały wprowadzone zmiany co najmniej do pieśni JY-i—Y;-wtedy też powstało zakończenie poematu.

Tytuł sugeruje, że poemat będzie stanowił kolejna wersję fabularnego przetworzenia żywota Maurycego Augusta Beniows

kiego (ok 'ł'746—1-786) ³, opisanego w jego Pamiętnikach, wyda-nych-po raz.pierw.szy w języku angielskim (oryginał był pisany p₍₎ francusku) w 1790 r. w Londynie; w najbliższych latach ukazało się około dwudziestu edycji tego dzielą w wielu językach, m.in. polskie tłumaczenie w 1797 r. Niezwykle awantury Maurycego Beniowskiego stały się od razu kanwą dla opowieści fabularyzo-

maiycn wyczynów w wantacn Kontcuctacji oai.skicj. przez niewole rosyjską, żesłanio na .jCamczatce, niezwykłą ucieczkę na czele kilkudziesięciu zesłańców do Chin i stamtąd eh> I ranejt, po skolonizowanie Madagaskaru i wyprawę do Ameryki. Maurycy Beniowski zginął walcząc znów na Madagaskarze PSłowacki już w pierwszych strofach poematu dal do /rozumienia, że 'ńteż tworzy eposu hagiograUczncgo i ze związek między histołyczńym prototypem a bohaterem utworu literackiego będzie nader swobodnie traktowany; zmieni! Maurycemu Beniowskiemu dalsze,imiona (zamiast Maurycy August nazwał go Maiirycy Kazimierz Zbigniewj i stylizował go na po<vaiku nie wedle romantycznego wzoru biografii przyszłego wielkiego człowieka, lecz jako zwykłego polskiego szlachcica

³ Fakty z życiorysu Maurycego Augusta Beniowskiego podaję według opracowania Teofila Emila Model s kiego fwj Polski Słownik litograficzny , t. I, Kraków 1935.

Polemiczny zamysł. U genezy Beniowskiego leżał ponoć zamiar polemiczny: chęc rozprawienia się z krytyką emigracyjna, kióra 7 perfidną złośliwością witała kolejne, wydawane po powrocie Słowackiego z. podróży na Wschód, tomy poetyckie Juliusz Kleiner wyjaśniał przyczyny niechęci.

kióra względem Słowackiego żywiła większość literatów emigracyjnych Nienawidzili go przede wszystkim o. którzy zaliczali się do ..szkoły religijnej*', zaatakowanej w przedmowie do trzeciego tomu poezyj; nienawidzili go przyjaciele Mickiewicza; 1    1 l ustachy Januszkiewicz [...),

Ropclcwski 1 Witwicki h\h trójca przeciwników, uczucia ich podzielał tez w części Zaleski, inni dopomagali w szerzeniu odpowiedniej opmu¹

Najhardziej napastliwym antagonistą, który nadal ton atakom uj Słowackiego, byl wtedyy'Stanisław Ropcft^r-rkr. W artykule, opublikowanym w ..Młodej Polsce” 21 marca łhW zarzucał Słowackiemu brak nuty narodowej. ..dziwny rozbrat poezji ze spółczcsnoscią sprawiający. żc choć ..ładnie pisze .jego utwory przechodzą ..prawic bez echa w narodzie . O/ccc zadżunuonych jest zapożyczony. Ił Szwujcorn zajmuje więcej ..samego pisarza 111/ czytelników . Hu*/nu’ potrzebuje ..usprawiedliwienia .zcsię ukazał, a Pieniu Piusiu Dwiiv\zk*i to cudaclwo* przysparzające autorowi ..tytuł śmiesznego p<>ciy

W RalUuhmc (recenzja z 10 października 18»J Ropelewski wypatrzył t.ik/c t\lko nicdoizeczność 1 śmieszności, jej autora zaliczył do ,,nieprawych dzieci Byrona 1 konkludował z prze*

wrotny 111 zdumieniem

J

POLEMICZNY 7AMYSŁ

1

Juliusz K | c 1 n e r. Juliusz .S/dnnfłi /1 ricfc twof&ośa, wyd. II> Lwów l‘J2S. t 111 ()krc\ ..Iłcniowsktcgo , s 1

* Si.misliiw R o p c l e w s k i. Tr:\ ruwmata" Juliusza Słowackiego. „Młoda Polska", dodatek do nr S z .1 marca I8J9 Cyt za Sady współczesnych <* lw<n< zości Słowackiego łS2fi    oprać Bogdan

Zakrzewski. Kazimierz lVcold i Artur Oemnoczołowski, Wrocław l%1, s. 65 fiS (Dalej: Sifiły ws/młczcsaycM.)