111

końcówek rezystora R₄; nastawić taką jego wartość, aby spadek napięcia osiągnął wartość 1,0 V, po czym miernik napięcia dołączyć do zacisków wyjściowych zasilacza. Rezystor R, zastąpić potencjometrem i dobrać taką rezystancję, aby zaczął działać układ ograniczania. Można ten moment rozpoznać po tym, że zaobserwuje się spadek napięcia wyjściowego. Po wylutowaniu potencjometru zmierzyć jego rezystancję i wiutować rezystor R₃ o odpowiedniej wartości. Podobnie należy postępować dobierając rezystor R₆. Należy ustalić taką jego wartość, aby po osiągnięciu progu ograniczania zaczynała świecić dioda sygnalizacyjna 06. Po wylutowaniu potencjometru zastąpić go rezystorem R₆ o właściwej wartości. Potencjometr R₄ można wyskalować, zaznaczając rezystancję np. co !0 Q lub co jeszcze wygodniejsze, nanieść na skalę od razu wartości ograniczanego prądu.

Sposób wykorzystania stabilizatora do zasilania różnych próbnych układów nie wymaga objaśnień. Przy użyv aniu zasilacza do regeneracji baterii należy nastawić właściwe napięcie wyjściowe i poziom ograniczania prądu. Na przykład do regeneracji 5 ogniw RI4 używanych w radiomagnetofonie MK2500 właściwe napięcie wyjściowe wyniesie: U₀ = 5x 1,7 V = 8,5 V, prąd ładowania ok. 40 mA, co wymaga ustawienia rezystancji R₄ = 25 iż. Częściowo wyładowana bateria będzie miała napięcie ok. 6,5 V. Po jej dołączeniu do zasilacza z nastawionym napięciem wyjściowym 8,5 V przez baterię popłynie prąd znacznie większy niż 40 mA, ale nie pozwoli na to układ ograniczania. Prąd ładowania będzie miał początkowo natężenie nieco większe niż 40 mA, natomiast zmniejszy się napięcie wyjściowe i zaświeci dioda D6, sygnalizując działanie ograniczania. W miarę upływu czasu stopień ograniczania będzie się zmniejszał i świecenie diody będzie przygasać, a napięcie wyjściowe wzrastać. Regenerację można uznać za zakończoną, gdy dioda przestanie świecić, co jest równoznaczne z osiągnięciem końcowego napięcia ładowania baterii — w omawianym przypadku 8,5 V.

jeżeli bateria jest użytkowana w urządzeniu, które ma wbudowany zasilacz sieciowy, to prawdopodobnie będzie można ten zasilacz wykorzystać do regenerowania baterii bez wyjmowania ich z pojemnika w urządzeniu. Sposób wykonania u kład u do regeneracji opisano na przykładzie odbiornika bateryjno-sieciowego „Wanda”. Podane dalej wskazówki można wykorzystać przy przeróbkach tego rodzaju w innym sprzęcie.

n

Na rysunku 4.30 przedstawiono fragment schematu odbiornika „Wanda”. Wewnętrzny stabilizator z tranzystorem T60I i diodą Zenera D60S dostarcza napięcia 9 V do zasilania układu odbiornika. To napięcie jest zbyt małe, ponieważ do regeneracji jest potrzebne napięcie 10,2 V. Wobec tego należy wykorzystać wyższe napięcie 14 V jakie jest na końcówkach kondensatora elektrolitycznego C₆₀₃. To napięcie jest z kolei zbyt duże. Można je zredukować dwoma sposobami: stosując opornik redukcyjny lub diodę Zenera. Ten drugi sposób jest znacznie lepszy, ponieważ dioda Zenera gwarantuje, że napięcie baterii nie wzrośnie nadmiernie, nawet wtedy gdy regeneracja baterii będzie prowadzona zbyt długo.

Na schemacie zaznaczono grubszą linią dodatkowe elementy i przewody zainstalowane w zasilaczu odbiornika. Okazało się konieczne zastosowanie dodatkowej diody D2, ponieważ po odłączeniu odbiornika od sieci baterie rozładowałyby się poprzez żaróweczkę BA7s w powstałym obwodzie: „4-" baterii, dioda Dl, rezystor

* III