120

raczki wrócą do pozycji spoczynkowej następuje rozwarcie styków K_a. Zasilanie silnika zostaje odłączone i rozpoczyna się nowy cykl ładowania kondensatora C,.. Czas pomiędzy kolejnymi zadziałaniami wycieraczek wiąże się z czasem ładowania kondensatora C,, o czym decyduje stała czasowa (R₃+P+R₂) C,. Zmieniając rezy-

K

Stancję potencjometru P zmienia się czas pomiędzy zadziałaniami wycieraczek.

Dioda Dl zapobiega zniszczeniu podzespołów elektronicznych w wyniku przepięć powstających po rozwarciu styków K₂ oraz łącznie z dwójnikiem R_ó, C₂ zapobiega iskrzeniu styków — zwiększa to ich żywotność.

Układ regulatora należy dołączyć równolegle do włącznika K_t znajdującego się w samochodzie, a włączającego wycieraczki do pracy ciągłej.

/

t

j

Regulator pracy wycieraczek

W celu dostosowania szybkości pracy wycieraczek szyb samochodowych do intensywności opadów, we współczesnych samochodach stosuje się urządzenie umożliwiające rytmiczne włączanie wycieraczek do wykonania pojedynczych cykli pracy, przedzielonych pauzami o czasie trwania regulowanym w szerokim zakresie.

W samochodach Polski Fiat I25p i Polonez są stosowane programatory pracy wycieraczek produkowane w Zakładach Elektroniki Przemysłowej „Unitra-Profel”.

W typowym regulatorze pracy wycieraczek (rys. 5.11) silnik M poprzez przekładnię ślimakową ZJZ₂ napędza krzywkę K, sterującą pracą przełącznika VV₁ oraz mimośród K_a, który poprzez sztywne cięgna jest sprzęgnięty z mimośrodami K₃ i K₄ osadzonymi na osiach wycieraków. Długość /, mimośrodu K₂ jest mniejsza od długości /₂ mimośrodów K₃ i K₄, dzięki czemu ruch obrotowy mimośrodu K_a zamieniony jest na ruch wahadłowy mimośrodów K₃ i K₄. Przełącznik W₃ jest wyłącznikiem zapłonu i obwodów włączanych za pomocą kluczyka stacyjki. Przełącznik W₂ służy do włączania i wyłączania wycieraczek. Przełącznik W₁ zapewnia zasilanie silnika po wyłączeniu przełącznika W₂, aż do chwili doprowadzenia wycieraczek do pozycji parkowania, w której następuje przełączenie styków przełącznika W, i utworzenie obwodu hamowania silnikiem. Oznaczenia styków przełączników VV₃, W₂ oraz wyprowadzeń wycieraczki typu M3I0 przyjęto zgodnie z oznaczeniami stosowanymi przez firmę FIAT. Natomiast kolory przewodów są oznaczone na rysunkach ńastępującymi skrótami: z — zielony, k — karmin, n — niebieski, i — żółty, n-b — niebiesko-biały, ż-cz — żółto-czarny, b-cz — biało-czarny, z-cz — zieiono-czarny.

Na rysunku 5.I2 przedstawiono schemat regulatora PWI. Jest to niesymetryczny multiwibrator sterujący pracę wycieraczki poprzez przekaźnik PI. Zasada pracy multiwibratora jest następująca. W czasie, gdy przewodzą tranzystory 72 i 73, tranzystor Tl jest zatkany, ponieważ jego baza jest przyłączona poprzez rezystor R₃ do kolektora tranzystora T3 będącego w nasyceniu. Jednocześnie kondensator C₃ ładuje się dwiema drogami z jednej strony: „plus” zasilania, R,, Dl i równolegle z podanymi

4

już elementami, złącze emiterowe T2, D2; z drugiej zaś strony: R₇, złącze kolektorowe T3, „minus” zasilania. W momencie, gdy płynąca część prądu ładowania kondensatora C, przez złącze emiterowe 72 zmaleje poniżej wartości zapewniającej nasycenie tranzystora 72, następuje przejście multiwibratora w stan, w którym tranzystory 72 i 73 są zatkane,o tranzystor Tl przewodzi, ponieważ jego baza otrzymuje dodatnią polaryzację poprzez uzwojenie przekaźnika PI i rezystor R_}. Tran-

120