1 (424)

Alicja Kurnatowska

ROZDZIAŁ 1.

Wprowadzenie

Grzyby chorobotwórcze wykrywane w środowisku człowieka, różnych •tref klimatycznych, a także większość gatunków wywołujących grzybice w I utopie występuje kosmopolitycznie. Wiele spośród nich może rozwijać się na powierzchni skóry i błon śluzowych lub narządach wewnętrznych, a także - w linie, treści pochwy, kale itp. - poza ustrojem człowieka. Powszechna obecność - opornych na działanie czynników abiotycznych środowiska (fizycznych, chemicznych) - zarodników grzybów stwarza stałe zagrożenie ich inwa-/|i|, zwłaszcza w stanach zwiększonej podatności. Najczęstsze bowiem Irnnsmisje to: człowiek - człowiek oraz człowiek - środowisko - człowiek.

Źródłami infestacji dla środowiskowych rezerwuarów są ludzie chorzy ot a/, zarażeni grzybami bezobjawowo.

Ustrój człowieka stanowi dla grzybów i innych mikroorganizmów Ńiodowisko życia określane terminem ontosfera. Zespół organizmów (wspól-iioi.i wielogatunkowa) zasiedlających narządy (ontohabitat, mikrohabitat) ustroju człowieka nazywa się ontocenozą.

Wrotami inwazji grzybów są jamy nosa, jama ustna, zaś w zarażeniach narządów płciowych i moczowych - pochwa i cewka moczowa, drogami -Inhalacyjna, z pokarmem, przez kontakty seksualne (inwazja bezpośrednia) l/hib kontakty środowiskowe (inwazja pośrednia), ważne zwłaszcza w rodzinach; odrębną drogę stanowią uszkodzenia ciągłości powłok po urazach lub Wypadkach. Rodzaj drogi inwazji zależy w dużym stopniu od gatunku grzyba.

Do niedawna sądziliśmy, że najważniejszym elementem osiedlania się ■T/.ybów w ustroju człowieka jest zdolność tych mikroorganizmów do m/ylegania, a więc adherencji do komórek nabłonka błon śluzowych, np. jamy ||Nliu'| i kolejnych odcinków układu trawiennego, górnych i dolnych dróg oddechowych, narządów płciowych i dróg moczowych itd. Jednocześnie Wiadomo, że błona śluzowa z prawidłowo działającym nabłonkiem migawkowym i warstwą śluzu ogranicza wielu gatunkom grzybów dostęp do płuc. M imo lego podczas bronchoskopii wielokrotnie mogliśmy zobaczyć na tle ■hlnisywnie obrzękniętej i zaczerwienionej błonie śluzowej oskrzeli (ok. 1-2 41111 średnicy) liczne białe, o ostrym zarysie, wypukłe gładkie „kolonie”, odpowiadające morfologicznie makrokoloniom Candida na podłożach np.ui owych Sabourauda.

Pewne znaczenie w obronie nieswoistej odgrywają czynniki przeciwni ybic/.e w surowicy i płynach tkankowych; si| to białka dopełniaczu, lizo-