218

14. PRZEWODY I KABLE 218

Tablica 14,8. Najmniejsze dopuszczalne przekroje przewodów ochronnych, w mm² (zaczerpnięto z [14.9])

Rodzaj przewodu i sposób ułożenia	Przekrój przewodu w mm^2
	Cu	Al	Fe
Gołe S2yny, pręty, druty lub linki	4	1ó	10
Przewód izolowany, jednożyłowy, w^p rurach lub pod osłoną, j ^ ułożony razem z przewodami roboczymi		2,5
Żyła przewodu wielożyłowego ułożonego na tynku, w tynku, w rurze lub pod osłoną	*	1,5
Przewód świecznikowy ukryty w oprawie oświetleniowej	0.5	nie wolno stosować	nie wolno stosować
Przewody i żyły, lecz ułożone w inny sposób	najmniejsze dopuszczalne przekroje przewodów roboczych
Żyła wielożyłowa przewodu ruchomego	0,5	2,5

wrotnym, przekrój przewodów zerowych powinien być taki sam, jak przewodów fazowych.

Ponadto przekrój przewodów należy sprawdzić na skuteczność zerowania zasilanych przez nie urządzeń. Za prąd zwarciowy spełniający warunek szybkiego wyłączenia przyjmuje się prąd wynikający z obliczeń pomnożony przez 0,8.

14.2.6. U lot

Ulot jest to zjawisko polegające na występowaniu wokói przewodu wyładowań niezupełnych spowodowanych zwiększoną jonizacją powietrza. Zjawisko to objawia się świetlną koroną wokół przewodu (widoczną w nocy) i wyraźnie słyszalnymi trzaskami. Uiot zależy od napięcia, warunków atmosferycznych oraz średnicy i stanu powierzchni przewodu. MJe średnice przewodu, ich chropowata powierzchnia, mgły, mżawki i sadź znacznie zwiększają intensywność ulotu, z czym wiążą się straty mocy oraz zakłócenia akustyczne r radiowe. Przeciwdziałając zjawisku ulotu, stosuje się przede wszystkim odpowiednio duże przekroje przewodów.

Kryterium minimalnego przekroju ze względu na ulot dotyczy tylko przewodów gołych stosowanych w liniach i stacjach napowietrznych. Kryterium to bierze się pod uwagę począwszy od napięcia 110 kV.

W celu ograniczenia ulotu do dopuszczalnego poziomu wystarczające jest stosowanie omówionych, zunifikowanych przekrojów przewodów (p. 14.2.5).

14.2.7. Ekonomiczna gęstość prądu

Dobór przekroju ze względu na minimalizację rocznych kosztów przesyłu polega na określeniu ekonomicznej gęstości prądu w przewodzie. Obliczenie ekonomicznej gęstości prądu jest sprawą dość złożoną, zależy od wielu czynników i nie jest każdorazowo wykonywane przez projektantów. Ujednolicanie przekrojów ogranicza stosowanie ekonomicznej gęstości prądu. Z powyższych przyczyn dobór przekroju przewodów w instalacjach i liniach przesyłowych ze względu na ekonomiczną gęstość prądu nie jest obecnie stosowany. Wyjątkiem jest dobór szyn wiclkoprądowych, gdzie kryterium to ma znaczenie decydujące, oraz dobór linii napowietrznych wysokiego

Tablica 14.9. Zakresy ekonomicznych obciążeń linii napowietrznych 110 i 220 kV

Napięcie znamionowe U fcV	Rodzaj linii i przekrój przewodów mm,^2	Ekonomiczne zakresy obciążeń w MV*A przy czasie użytkowania mocy szczytowej
		6000 h	5000 h	4000 h
110	1-torowa 120 AFL	0+2t,7	0-1-23,1	0-r24,4
110	1-torowa 240 AFL	21,7-1-48,8	23,1-51,7	24,4-r 54,7
110	Morowa 525 AFL	> 48,4	51,7	54,7
220	J-torowa 525 AFL	0 -1- 224,5	0-?-239,5	04-253,5
220	Morowa wiązka 2x525 AFL	> 224,5	> 239,5	> 253,5
220	2-torowa 2 x525 AFL	< 438,5	< 467,5	< 495
220	2-torowa wiązka 2 x2x626 AFL	> 438,5	> 467,5	> 495

mi pięcia w przypadku, gdy można określić czas użytkowania mocy szczytowej linii (tub!. 14.9).

Ekonomiczną gęstość prądu można wyznaczyć, określając minimalne koszty roczne toru prądowego, zależne od nakładów inwestycyjnych oraz strat mocy i energii. Wzór przybliżony ma postać

04.6)

przy czym:    — ekonomiczna gęstość prądu, A/mm²; C — stosunek kosztu 1 kg

materiału przewodowego do całkowitego kosztu 1 kW-h strat energii, kW-h/kg; r — czas (rwania strat maksymalnych, h; y — konduktywność materiału przewodowego, MS/m; g — gęstość materiału przewodowego, Mg/m³; r — rata reprodukcji rozszerzonej, zależna od stopy oprocentowania p i obliczeniowego okresu zwrotu nakładów n w latach

r

(14.7)

Wzór uzyskano przy założeniu, że zmiana przekroju toru wywołuje jedynie zmianę kosztów zakupu materiału przewodowego (nie ulegają zmianie koszty innych elementów linii).

Tablica 14.10. Przewody stosowane w liniach napowietrznych

Napięcie linii kV	Przewody robocze		Przewody odgromowe
	typ	przekrój mm^2	typ	przekrój mm^2
do 1	AL	25, 35, 50. 70	_	_
do 30	AFL-6	25, 35, 50, 70, 120	-	—
no	AFL-ó	120, 240	AFL-6	120. 240
	AFL-	525	AFL-1,7	50, 70, 95
220	ALF-8	525	AFL-1,7	70
			AFL-6	120