201411183522

_•    zwykle odrębnymi programami ubezpieczeń dla poszczególnych grup pracu-    1

vch (pracowników umysłowych, pracowników fizycznych, w tym górników)    ■

¹⁴ « świadczeniami o charakterze opiekuńczym dla nieubezpieczonych, znajdujących się w trudnej sytuacji.

III. Kraje śródziemnomorskie -model południowoeuropejski

Pomoc ze strony władz publicznych ma niewielki zakres. Cechy inne to:

•    relatywnie mniejszy (w stosunku do obu wyżej omówionych grup krajów) rozwój świadczeń i usług zastępujących rodzinę w wypełnianiu jej podstawowych funkcji,

•    główne podmioty polityki społecznej to rodzina, organizacje samych obywateli i wspólnoty lokalne, Kościoły i organizacje charytatywne,

•    spolaryzowane programy gwarantowania dochodów — bardzo szczodre świadczenia dla niektórych grup, a daleko niewystarczający poziom ochrony innych,

•    częściowy uniwersalizm w ochronie zdrowia i odejście od rozwiązań typowo korporacyjnych,

•    niski stopień zaangażowania państwa w sferę pomocy społecznej,

•    utrzymywanie się klientelizmu i w niektórych dziedzinach dobrze rozwiniętych „systemów patronackich” w selektywnej dystrybucji świadczeń pieniężnych, np. rent inwalidzkich,

•    słabość instytucji państwowych (tzw.„miękkie” państwo), szczególnie jeśli chodzi o biurokratyczny profesjonalizm i autonomię.

W świetle zaprezentowanych modeli polityki społecznej wydaje się, że Polskę można zaliczyć do grupy krajów prowadzących politykę interwencji społecznej, ale z elementami integracji społecznej, która staje się podstawowym celem tejże polityki wobec osób niepełnosprawnych. Jest to model oparty przede wszystkim na obowiązkowych ubezpieczeniach społecznych, tak jak w systemie motywacyjnym (socjalna gospodarka rynkowa), ale z elementami gwarancji pewnych świadczeń w związku z niepełnosprawnością od urodzenia i na starość, a więc z elementami modelu instytucjonalno-redystrybucyjnego. Za zaliczeniem Polski do tego ostatniego modelu przemawia także istotny udział państwa w gwarantowaniu świadczeń (renty socjalne i z tytułu niepełnosprawności, zarządzane i wypłacane w państwowym zakładzie ubezpieczeń społecznych, dofinansowanie rehabilitacji zawodowej i społecznej z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych), a także ważna rola samorządu terytorialnego przy wsparciu organizacji pozarządowych w bezpośrednim zapewnianiu świadczeń i usług osobom

niepełnosprawnym.